بررسی اجمالی
- توضیحات: حساسیت به گرده های گیاهی خاص. نام های دیگر تب یونجه: pollinosis، pollinosis، آلرژی به گرده، رینیت آلرژیک فصلی.
- علائم: آبریزش بینی، خارش و آبریزش چشم، حملات عطسه.
- علل و عوامل خطر: تنظیم نادرست سیستم ایمنی بدن که به دلیل آن سیستم دفاعی پروتئین های گرده را خطرناک می بیند و با آنها مبارزه می کند. تمایل به آلرژی به طور ژنتیکی تعیین می شود. عوامل مختلفی احتمالاً در شروع بیماری نقش دارند (مثلاً بهداشت بیش از حد، دود تنباکو).
- تشخیص: گرفتن سابقه پزشکی، تست های آلرژی (مثلاً تست پریک، RAST).
- درمان: دارو برای کاهش علائم، کاهش تماس با آلرژن (به عنوان مثال، تهویه در شب به جای روز، نصب صفحات گرده روی پنجره ها). درمان علّی با کاهش حساسیت (ایمونوتراپی اختصاصی)
- پیش آگهی: عمدتاً تب یونجه برای مادام العمر باقی می ماند و بدون درمان افزایش می یابد. علاوه بر این، تغییر طبقه امکان پذیر است (توسعه آسم آلرژیک). با این حال، با درمان مناسب، می توان علائم را تسکین داد و از عوارض جلوگیری کرد.
- پیشگیری: گرایش به آلرژی قابل پیشگیری نیست، اما عواملی که در ایجاد آلرژی نقش دارند می توانند. یعنی مثلاً سیگار نکشید در دوران بارداری و بعد از تولد، محیطی بدون سیگار برای کودک، شیردهی کامل در چهار تا شش ماه اول.
تخمین زده می شود که به طور متوسط از هر چهار نفر در اروپا یک نفر از رینیت آلرژیک رنج می برد که معمولاً توسط گرده های خاصی ایجاد می شود. چنین آلرژی گرده ای (پولینوز، تب یونجه) شایع ترین شکل آلرژی است.
مانند سایر آلرژی‌ها، در تب یونجه، سیستم ایمنی بدن نسبت به موادی که در واقع بی‌ضرر هستند بیش از حد واکنش نشان می‌دهد – اما نه به یونجه، همانطور که از نامش پیداست، بلکه به پروتئین‌های گرده‌های گیاهی خاص موجود در هوا (مانند گرده‌های مختلف علف‌ها و درختان).
چنین گرده ای در تمام طول سال در هوا وجود ندارد، بلکه فقط در طول دوره گلدهی گیاهان مربوطه وجود دارد. بنابراین، علائم تب یونجه تنها در ماه های خاصی از سال رخ می دهد. به همین دلیل است که تب یونجه را رینیت آلرژیک فصلی (= رینیت آلرژیک فصلی، رینیت آلرژیک) می نامند.
اگر در تمام طول سال علائمی شبیه تب یونجه دارید، احتمالاً تب یونجه ندارید، بلکه شکل دیگری از آلرژی دارید (مثلاً به کنه های گرد و غبار).
تب یونجه: علائم
افراد بدون تب یونجه اغلب نمی توانند تصور کنند که علائم آلرژی به گرده چقدر ناراحت کننده است: خارش، آبریزش چشم و حملات شدید عطسه همراه با آبریزش بینی به طور قابل توجهی کیفیت زندگی افراد مبتلا را محدود می کند.
شما می توانید همه چیز مهم در مورد علائم معمولی تب یونجه را در مقاله علائم تب یونجه بخوانید.
تب یونجه: علل و عوامل خطر
مانند همه آلرژی ها، علائم تب یونجه (حساسیت به گرده) در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی ایجاد می شود: سیستم دفاعی بدن به اشتباه پروتئین های بی ضرر را به عنوان خطرناک طبقه بندی می کند و مانند یک پاتوژن با آنها مبارزه می کند:
در این فرآیند، سلول‌های ایمنی خاصی - به اصطلاح ماست سل‌ها - هنگام برخورد با پروتئین‌های گرده، پیام‌رسان‌های التهابی (هیستامین، لکوترین‌ها) ترشح می‌کنند. اینها سپس علائم معمولی تب یونجه را ایجاد می کنند: چشم ها، بینی و گلو تحت تأثیر قرار می گیرند زیرا پروتئین های گرده عمدتاً از طریق غشاهای مخاطی وارد بدن می شوند.
اغلب، افراد مبتلا به تب یونجه به برخی غذاها نیز حساسیت دارند. سپس پزشکان از یک آلرژی متقابل صحبت می کنند.
اختلال در تنظیم سیستم ایمنی چگونه ایجاد می شود؟
فرآیندهای درگیر در ایجاد آلرژی به گرده در حال حاضر به خوبی درک شده است. با این حال، فقط حدس و گمان وجود دارد که در نهایت چه چیزی باعث ایجاد تب یونجه می شود. برخی از عوامل خطر احتمالاً با قطعیت زیادی در ایجاد تب یونجه نقش دارند:
وراثت
- اگر هیچ یک از اعضای خانواده آلرژی نداشته باشد، خطر آلرژی در کودکان حدود 5 تا 15 درصد است.
- اگر یکی از والدین آلرژی داشته باشد، خطر آن حدود 20 تا 40 درصد است.
- اگر هر دو والدین آلرژی داشته باشند، احتمال ابتلای کودک به آلرژی حدود 40 تا 60 درصد است.
- اگر هر دو والدین آلرژی یکسانی داشته باشند، خطر آلرژی در کودک حدود 60 تا 80 درصد است.
علاوه بر این، کسانی که مستعد ابتلا به آلرژی هستند اغلب فقط یک آلرژی ندارند. به عنوان مثال، بیماران نورودرماتیت اغلب مستعد ابتلا به تب یونجه هستند و بسیاری از مبتلایان به آلرژی گرده نیز نمی توانند شوره حیوانات را تحمل کنند.
بهداشت بیش از حد
ممکن است میزان به چالش کشیدن سیستم ایمنی در دوران کودکی نیز در ایجاد آلرژی ها (تب یونجه و غیره) نقش داشته باشد. فرضیه موسوم به بهداشت فرض می‌کند که وقتی بهداشت در دوران کودکی بسیار واضح است، دفاع بدن به چالش کشیده می‌شود و بنابراین در برخی مواقع علیه مواد بی‌ضرر نیز عمل می‌کند.
دود تنباکو و سایر آلاینده های هوا
مواد موجود در هوای محیط که دستگاه تنفسی را تحریک می کند (گرد و غبار ریز، دود سیگار، اگزوز ماشین و غیره) می تواند در ایجاد آلرژی (تب یونجه و غیره) و آسم نقش داشته باشد. به عنوان مثال، کودکانی که با والدین سیگاری بزرگ می شوند، خطر ابتلا به آسم، تب یونجه یا سایر آلرژی ها را در آینده افزایش می دهند.
اما حتی سیگار کشیدن در دوران بارداری برای کودک خطرناک است. مواد موجود در دود تنباکو می تواند منجر به ناهنجاری های متعدد و اختلالات رشدی در نوزاد متولد نشده (به عنوان مثال در ریه ها) شود. بنابراین، مادر باردار هرگز نباید در دوران بارداری سیگار بکشد. پس از تولد، سیگار کشیدن به طور کلی باید در حضور کودک تابو باشد.
افراد بیشتری از تب یونجه رنج می برند
کارشناسان انجمن های آلرژی گمان می کنند که میزان بروز تب یونجه (حساسیت به گرده) همچنان در حال افزایش است. آنها یکی از دلایل این امر را در تغییرات آب و هوایی می بینند:
افزایش دما در سراسر جهان به طور قابل توجهی فصل گرده بسیاری از گیاهان را طولانی می کند. محتوای بالاتر دی اکسید کربن (CO2) در هوا نیز گیاهان را تحریک می کند تا گرده های بیشتری نسبت به قبل آزاد کنند.
آلودگی هوا توسط گرد و غبار ریز یا آلودگی ازن همچنین باعث می شود که پروتئین های گرده واکنش های شدیدتری را در انسان ایجاد کنند. محققان مؤسسه شیمی ماکس پلانک در ماینز فرض می کنند که گرده غان، به عنوان مثال، به دلیل واکنش شیمیایی با ازن (O3) دو تا سه برابر تهاجمی تر است.
تب یونجه: معاینات و تشخیص
فرد مناسب برای مشکوک به تب یونجه (pollinosis) یک پزشک با عنوان اضافی "آلرژولوژی" است. اینها معمولاً متخصصان پوست، گوش، حلق و بینی (ENT)، متخصصان ریه، متخصصین داخلی یا متخصص اطفال هستند که دوره های آموزشی اضافی را به عنوان متخصص آلرژی گذرانده اند.
مشاوره اولیه
در اولین ویزیت، پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار (تاریخچه) را در یک بحث مفصل می گیرد. در بیشتر موارد، او می‌تواند بر اساس توصیف علائم، تشخیص دهد که آیا تب یونجه علت آن است یا خیر. سوالات احتمالی پزشک می تواند به عنوان مثال باشد:
- کدام شکایت دارید؟
- شکایات دقیقا چه زمانی اتفاق می افتد، یعنی در چه ساعتی از روز و چه فصلی؟
- علائم در کجا رخ می دهد - در فضای باز یا فقط در داخل خانه؟
- آیا آلرژی شناخته شده ای دارید؟
- آیا نورودرماتیت یا آسم دارید؟
- آیا والدین یا خواهر و برادر شما بیماری های آلرژیک مانند آسم، تب یونجه یا نورودرماتیت دارند؟
- کجا زندگی می کنید (در کشور، در کنار یک جاده شلوغ و غیره)؟
اینکه آیا این تب یونجه است یا خیر، پزشک می تواند به طور نسبتاً قابل اعتمادی تنها با مصاحبه سرگذشتی تعیین کند. از سوی دیگر، شناسایی عامل ایجاد کننده حساسیت گاه بسیار دشوار است و شبیه کارآگاهی است.
اولین قدم این است که به تقویم گرده نگاه کنید. در آنجا، زمانهایی ذکر شده است که گیاهان مختلف در یک منطقه معین معمولا گرده خود را آزاد می کنند: برای مثال، هرکسی که در اوایل ژانویه علائم معمولی تب یونجه را داشته باشد، احتمالاً به گرده توسکا و/یا فندق حساس است.
امتحانات
پزشک پس از مشاوره اولیه بیمار را معاینه می کند. او به ویژه به بینی (درون و بیرون) و چشم ها نگاه می کند.
تست های تشخیصی مختلفی برای شناسایی نوع یا انواع گرده هایی که فرد به آن حساسیت دارد، در دسترس است. این تست های آلرژی شامل تست پوستی، آزمایش تحریک و در صورت لزوم آزمایش خون برای آنتی بادی های پروتئین های گرده (آنتی بادی های IgE) می باشد.
سه روز قبل از آزمایش پوستی یا آزمایش تحریکی، بیمار باید مصرف داروهایی را که واکنش های آلرژیک را سرکوب می کنند (مثلاً کورتیزون یا آنتی هیستامین ها) متوقف کند. در غیر این صورت نتیجه آزمایش جعلی خواهد بود. پزشک اطلاعات دقیق تری ارائه خواهد داد.
تست ترفند
در مقاله Pricktest در مورد این شکل از تست پوست بیشتر بخوانید.
تست داخل جلدی
اگر تست پریک نتیجه قطعی در مورد مشکوک به آلرژی گرده به دست نیاورد، محلول تست را می توان با استفاده از یک سوزن نازک به پوست تزریق کرد.
تست تحریک
پزشک ماده مشکوک را به بینی، مخاط برونش یا ملتحمه چشم بیمار می زند. اگر واکنش مثبت باشد، غشاهای مخاطی متورم می شوند و ناراحتی ایجاد می شود. این آزمایش می تواند منجر به واکنش های آلرژیک بیشتر و گاهی شدید (تا شوک آنافیلاکتیک) شود. بنابراین، بیمار باید حداقل نیم ساعت پس از آن تحت نظر پزشک باشد.
آزمایش خون برای آنتی بادی
تست RAST می تواند برای تعیین اینکه آیا آنتی بادی های خاصی (ایمونوگلوبولین E، IgE) علیه پروتئین های گرده در سرم خون بیمار وجود دارد یا خیر استفاده می شود. اگر اینطور باشد، این نشان دهنده حساسیت به برخی آلرژن ها است که البته لزوماً نباید با علائم آلرژی همراه باشد.
تب یونجه در کودکان
تب یونجه همچنین می تواند در نوزادان و کودکان کوچک رخ دهد. معمولاً پزشک آزمایش پوستی و تحریکی روی آنها انجام نمی دهد. هر دو روش برای کودکان ناخوشایند هستند. علاوه بر این، فرزندان معمولاً به شدت مقاومت می کنند.
تب یونجه در دوران بارداری
تب یونجه: درمان
برای درمان آلرژی به گرده، پزشک چندین گزینه دارد. به بسیاری از بیماران داروهایی داده می شود که علائم تب یونجه را تسکین می دهد. برای علائم خفیف، آنتی هیستامین ها به شکل قرص اولین انتخاب هستند. برای علائم تب یونجه متوسط و شدید، اسپری بینی کورتیزون – اغلب همراه با آنتی هیستامین ها استفاده می شود.
یکی دیگر از گزینه‌های درمان تب یونجه، کاهش حساسیت (که به عنوان ایمونوتراپی اختصاصی نیز شناخته می‌شود) است. این تلاشی است برای عادت دادن تدریجی سیستم ایمنی فرد مبتلا به پروتئین های گرده.
می توانید در مقاله تب یونجه – درمان بیشتر در مورد گزینه های درمانی مختلف مطالعه کنید.
پیشگیری از علائم تب یونجه
برای جلوگیری از علائم تب یونجه در وهله اول به عنوان یک فرد مبتلا به آلرژی گرده، باید تا حد امکان از گرده های بحرانی اجتناب کنید. با این حال، این خیلی آسان نیست، به خصوص که آنها صدها کیلومتر در هوا شناور هستند. بنابراین آنها می توانند علائم تب یونجه را تحریک کنند حتی اگر گیاهان مورد نظر هنوز در محل زندگی خود شکوفا نشده باشند. با این حال، نکات زیر می تواند به محدود کردن تماس با آلرژن تا حد امکان کمک کند:
به پیش بینی گرده توجه کنید
یک تقویم گرده بگیرید
یک تقویم گرده به مبتلایان به تب یونجه یک راهنمای تقریبی ارائه می دهد که چه زمانی می توانند انتظار تجربه علائم را داشته باشند. به عنوان مثال، این می تواند برای برنامه ریزی تعطیلات بسیار مفید باشد. تقویم گرده نیز تقریباً در همه داروخانه ها به صورت رایگان موجود است.
مسافرت رفتن
کسانی که این فرصت را دارند باید به مناطقی سفر کنند که گیاهان مورد نظر هنوز در فصل گرده گیاهان «خودشان» شکوفا نشده اند یا دیگر شکوفه ندارند. از طرف دیگر، مبتلایان به آلرژی گرده می توانند به مناطقی سفر کنند که این گیاهان اصلاً وجود ندارند، مانند کوه های مرتفع در ارتفاعات بالای 1,500 متر، در مناطق ساحلی یا جزایر. در آنجا معمولاً هوا کم گرده است.
پنجره ها را در طول روز بسته نگه دارید
شمارش گرده ها معمولاً در طول روز شدیدتر است. بنابراین افرادی که از تب یونجه رنج می‌برند باید پنجره‌ها را در روز بسته نگه دارند و در شب از هوا خارج شوند. سپس گرده کمتری وارد فضای داخلی می شود.
دستگاه های تهویه مطبوع با فیلتر هوا
دستگاه های تهویه مطبوع با فیلتر هوا می توانند برای مبتلایان به آلرژی بسیار مفید باشند. آنها هوای داخل خانه را از گرده ها از جمله موارد دیگر پاک می کنند. با این حال، مهم است که سیستم به طور منظم سرویس شود. فیلترهای معیوب یا کثیف علاوه بر این می توانند هوا را با مواد حساسیت زا آلوده کنند.
صفحات گرده روی پنجره
اتاق خواب را بدون گرده نگه دارید
اگر لباس های خیابانی خود را بیرون از اتاق خواب درآورید و قبل از خواب موهای خود را بشویید، از پخش شدن گرده به داخل اتاق خواب جلوگیری می کنید. لباس‌های شسته شده (مانند ملحفه‌های تخت) را نباید کنار بگذارید تا خشک شوند، زیرا گرده‌ها می‌توانند به آن بچسبند.
فضاهای زندگی را از گرده پاک کنید
در طول فصل گرده، نظافت روزانه منازل برای مبتلایان به تب یونجه می تواند مفید باشد. در صورت امکان، هیچ گرده ای نباید هم زده شود - به عنوان مثال هنگام جاروبرقی. بهتر است کف و مبلمان را مرطوب کنید.
حفاظت از گرده در هنگام رانندگی
در خودرو افراد مبتلا به آلرژی گرده باید تهویه هوا را خاموش کرده و شیشه ها را بسته نگه دارند. در بسیاری از مدل های خودرو، امکان مقاوم سازی سیستم های تهویه با فیلترهای گرده نیز وجود دارد.
به جای آفتاب از باران استفاده کنید
باران باعث کاهش غلظت گرده در هوا می شود. بنابراین افراد مبتلا به تب یونجه باید ترجیح دهند از دوش بارانی و زمان کوتاهی پس از آن برای پیاده روی استفاده کنند.
تب یونجه: سیر بیماری و پیش آگهی
بسیاری از مبتلایان به تب یونجه نسبتاً زود، یعنی در دوران کودکی یا نوجوانی مبتلا می شوند. با این حال، در نهایت می تواند برای اولین بار در هر مرحله از زندگی رخ دهد.
آیا می توان از تب یونجه پیشگیری کرد؟
حساسیت به آلرژی (آتوپی) ارثی است. اما اینکه آیا آلرژی واقعاً بروز می کند به عوامل دیگری بستگی دارد. به عنوان مثال، رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و شیردهی بر خطر ابتلا به آلرژی در کودکان تأثیر می گذارد. کارشناسان همچنین توصیه می کنند که نوزادان در چهار تا شش ماه اول زندگی به طور کامل با شیر مادر تغذیه شوند و پس از معرفی غذاهای کمکی به شیر مادر ادامه دهند. این همچنین می تواند از آلرژی هایی مانند تب یونجه جلوگیری کند.
در مقاله آلرژی – پیشگیری می توانید دریابید که کدام اقدامات دیگر به پیشگیری از آلرژی کمک می کند.
