آلزایمر: مروری کوتاه
- بیماری آلزایمر چیست؟ شایع ترین شکل زوال عقل، حدود 20 درصد از افراد بالای 80 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
- علل: مرگ سلول های عصبی در مغز به دلیل رسوب پروتئین.
- عوامل خطر: سن، فشار خون بالا، کلسترول بالا، کلسیفیکاسیون عروقی، دیابت شیرین، افسردگی، سیگار کشیدن، تماس های اجتماعی کم، عوامل ژنتیکی
- علائم اولیه: محو شدن حافظه کوتاه مدت، سرگردانی، اختلالات کلمه یاب، تغییر شخصیت، ضعیف شدن سیستم ایمنی
- تشخیص: با ترکیب چندین آزمایش، مشاوره با پزشک، اسکن مغز با PET-CT یا MRI، تشخیص مایع مغزی نخاعی
- درمان: بدون درمان، درمان علامتی با داروهای ضد زوال عقل، داروهای اعصاب، داروهای ضد افسردگی. درمان غیر دارویی (مانند آموزش شناختی، رفتار درمانی)
- پیشگیری: رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، چالش حافظه، بسیاری از تماس های اجتماعی
بیماری آلزایمر: علل و عوامل خطر
هسته پایه Meynert به ویژه زودتر تحت تأثیر مرگ سلولی قرار می گیرد: سلول های عصبی این ساختار عمیق تر مغز، پیام رسان عصبی استیل کولین را تولید می کنند. مرگ سلولی در هسته پایه Meynert باعث کمبود قابل توجه استیل کولین می شود. در نتیجه، پردازش اطلاعات مختل می شود: کسانی که تحت تأثیر قرار می گیرند به سختی می توانند رویدادهایی را که در گذشته کوتاه رخ داده اند به خاطر بیاورند. بنابراین حافظه کوتاه مدت آنها کاهش می یابد.
رسوبات پروتئینی سلول های عصبی را از بین می برند
دو نوع مختلف رسوب پروتئینی در نواحی آسیب دیده مغز یافت می شوند که سلول های عصبی را از بین می برند. چرا این شکل نامشخص است.
بتا آمیلوئید: پلاک های سخت و نامحلول بتا آمیلوئید بین سلول های عصبی و در برخی رگ های خونی تشکیل می شود. اینها قطعاتی از یک پروتئین بزرگتر هستند که عملکرد آن هنوز ناشناخته است.
پروتئین تاو: علاوه بر این، در بیماران آلزایمر، فیبرهای غیرطبیعی تاو - فیبرهای نامحلول و پیچ خورده ساخته شده از پروتئین تاو - در سلول‌های عصبی مغز تشکیل می‌شوند. آنها فرآیندهای تثبیت و انتقال را در سلول های مغز مختل می کنند و باعث مرگ آنها می شوند.
بیماری آلزایمر: عوامل خطر
عامل خطر اصلی برای آلزایمر سن است: تنها دو درصد از افراد زیر 65 سال به این شکل از زوال عقل مبتلا می شوند. از سوی دیگر، در گروه سنی 80 تا 90 سال، از هر 90 سال حداقل یک نفر مبتلا است و بیش از یک سوم افراد بالای XNUMX سال از بیماری آلزایمر رنج می برند.
با این حال، سن به تنهایی باعث آلزایمر نمی شود. در عوض، کارشناسان فرض می کنند که سایر عوامل خطر باید قبل از شروع بیماری وجود داشته باشند.
به طور کلی، عوامل زیر می توانند بیماری آلزایمر را افزایش دهند:
- سن
- علل ژنتیکی
- فشار خون بالا
- سطح کلسترول بالا
- افزایش سطح هموسیستئین در خون
- کلسیفیکاسیون عروقی ( تصلب شرایین )
- استرس اکسیداتیو، ناشی از ترکیبات اکسیژن تهاجمی که در تشکیل رسوبات پروتئینی در مغز نقش دارند.
عوامل دیگری نیز وجود دارند که ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهند، اما باید با جزئیات بیشتری در مورد آنها تحقیق کرد. اینها شامل التهاب در بدن است که در طول زمان ادامه می یابد: به گفته محققان، آنها می توانند به سلول های مغز آسیب برسانند و باعث تشکیل رسوبات پروتئینی شوند.
سایر عوامل خطر احتمالی آلزایمر شامل سطوح پایین آموزش عمومی، آسیب های سر، عفونت مغزی ناشی از ویروس ها و افزایش آنتی بادی های خودایمنی در افراد مسن است.
آلومینیوم و آلزایمر
کالبد شکافی نشان داده است که مغز بیماران مبتلا به آلزایمر متوفی دارای سطوح بالایی از آلومینیوم است. با این حال، این لزوما به این معنی نیست که آلومینیوم باعث آلزایمر می شود. آزمایش‌های حیوانی مخالف آن است: وقتی به موش‌ها آلومینیوم داده می‌شود، هنوز به آلزایمر مبتلا نمی‌شوند.
آیا آلزایمر ارثی است؟
تنها حدود یک درصد از بیماران آلزایمر به شکل خانوادگی این بیماری مبتلا هستند: در اینجا، آلزایمر توسط نقایص ژنی مختلف ایجاد می شود که منتقل می شود. ژن پروتئین پیش ساز آمیلوئید و ژن های پرسنیلین-1 و پرسنیلین-2 تحت تأثیر جهش قرار می گیرند. کسانی که حامل این جهش‌ها هستند همیشه به آلزایمر مبتلا می‌شوند و این کار را بین 30 تا 60 سالگی انجام می‌دهند.
با این حال، اکثریت قریب به اتفاق بیماران آلزایمر، شکل پراکنده این بیماری را نشان می دهند که معمولاً تا سن 65 سالگی بروز نمی کند. برای مثال، تغییرات در ژن پروتئین آپولیپوپروتئین E، که مسئول انتقال کلسترول در خون است. اما تغییرات این ژن منجر به شروع قطعی بیماری نمی شود، بلکه تنها خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد.
بیماری آلزایمر: علائم
با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم تشدید می شود و علائم جدید اضافه می شود. بنابراین، در زیر علائم را می‌بینید که بر اساس سه مرحله که سیر بیماری به آنها تقسیم می‌شود: مرحله اولیه، مرحله میانی و مرحله آخر، مرتب شده‌اند.
علائم آلزایمر در مراحل اولیه
علائم اولیه آلزایمر نقص‌های حافظه جزئی است که بر حافظه کوتاه‌مدت تأثیر می‌گذارد: برای مثال، بیماران ممکن است نتوانند مواردی را که اخیراً دور انداخته‌اند بازیابی کنند یا محتوای مکالمه را به خاطر بسپارند. آنها همچنین ممکن است در وسط یک مکالمه "رشته را گم کنند". این فراموشی و غیبت فزاینده می تواند افراد آسیب دیده را گیج و بترساند. برخی نیز با پرخاشگری، تدافعی، افسردگی یا گوشه گیری به آن واکنش نشان می دهند.
سایر علائم اولیه آلزایمر ممکن است شامل مشکلات جهت گیری خفیف، عدم حرکت، و کندی تفکر و گفتار باشد.
در زوال عقل خفیف آلزایمر، معمولاً می توان زندگی روزمره را بدون هیچ مشکلی مدیریت کرد. فقط در مورد چیزهای پیچیده تر، افراد آسیب دیده اغلب به کمک نیاز دارند، به عنوان مثال در مدیریت حساب بانکی خود یا استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی.
علائم آلزایمر در مرحله میانی بیماری
علائم آلزایمر در مراحل میانی بیماری اختلالات حافظه تشدید شده است: بیماران کمتر و کمتر می توانند وقایعی را که در گذشته کوتاه رخ داده اند به خاطر بیاورند و خاطرات طولانی مدت (مثلاً از عروسی خودشان) نیز به تدریج محو می شوند. تشخیص چهره های آشنا به طور فزاینده ای دشوار می شود.
مشکلات در جهت گیری خود در زمان و مکان نیز افزایش می یابد. برای مثال، بیماران به دنبال والدین خود می‌گردند که مدت‌ها مرده‌اند، یا دیگر نمی‌توانند راه خانه خود را از سوپرمارکت آشنا پیدا کنند.
ارتباط با بیماران نیز به طور فزاینده ای دشوار می شود: افراد مبتلا اغلب دیگر قادر به تشکیل جملات کامل نیستند. آنها به دستورات واضح نیاز دارند، که اغلب باید قبل از نشستن پشت میز ناهار خوری تکرار شوند.
سایر علائم احتمالی آلزایمر در مراحل میانی بیماری، افزایش میل به حرکت و بی قراری شدید است. به عنوان مثال، بیماران با بی قراری به جلو و عقب راه می روند یا به طور مداوم همین سوال را می پرسند. ترس ها یا باورهای هذیانی (مانند سرقت) نیز ممکن است رخ دهد.
علائم آلزایمر در مراحل پایانی
در مراحل پایانی بیماری، بیماران نیاز به مراقبت کامل دارند. بسیاری از آنها به ویلچر نیاز دارند یا در بستر هستند. آنها دیگر اعضای خانواده و سایر افراد نزدیک را نمی شناسند. گفتار اکنون به چند کلمه محدود شده است. در نهایت، بیماران دیگر نمی توانند مثانه و روده خود را کنترل کنند (بی اختیاری ادرار و مدفوع).
دوره غیر معمول آلزایمر
در حدود یک سوم بیمارانی که در سنین پایین‌تر به این بیماری مبتلا می‌شوند (در کل یک گروه کوچک)، سیر آلزایمر غیر معمول است:
- برخی از بیماران تغییرات رفتاری نسبت به رفتارهای ضد اجتماعی و پر زرق و برق مشابه آنچه در زوال عقل فرونتومپورال مشاهده می شود، ایجاد می کنند.
- در گروه دوم بیماران، مشکلات کلمه یابی و کندی گفتار علائم اصلی هستند.
- در شکل سوم بیماری، مشکلات بینایی رخ می دهد.
بیماری آلزایمر: معاینات و تشخیص
گرفتن سابقه پزشکی شما
اگر مشکوک به بیماری آلزایمر باشد، پزشک ابتدا با جزئیات با شما صحبت می کند تا سابقه پزشکی شما (تاریخچه) را بگیرد. او از شما در مورد علائم و هرگونه بیماری قبلی سوال خواهد کرد. پزشک همچنین در مورد داروهایی که مصرف می کنید می پرسد. این به این دلیل است که برخی از داروها می توانند عملکرد مغز را مختل کنند. در طول مصاحبه، پزشک همچنین بررسی خواهد کرد که چگونه می توانید تمرکز کنید.
در حالت ایده آل، یکی از نزدیکان شما باید شما را در این مشاوره همراهی کند. زیرا در روند بیماری آلزایمر، ماهیت فرد مبتلا نیز می تواند تغییر کند. مراحل پرخاشگری، سوء ظن، افسردگی، ترس و توهم ممکن است رخ دهد. چنین تغییراتی گاهی توسط دیگران سریعتر از شخص تحت تأثیر قرار می گیرد.
معاینهی جسمی
پس از مصاحبه، پزشک به طور معمول شما را معاینه می کند. به عنوان مثال، او فشار خون را اندازه گیری می کند و رفلکس های عضلانی و رفلکس مردمک را بررسی می کند.
آزمایشات دمانس
علاوه بر آزمایش‌های مختصر فوق، اغلب معاینات عصبی روان‌شناختی دقیق‌تری انجام می‌شود.
معاینات ظاهری
اگر علائم واضحی از زوال عقل وجود داشته باشد، مغز بیمار معمولاً با استفاده از توموگرافی کامپیوتری با گسیل پوزیترون (PET/CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI، که تصویربرداری رزونانس مغناطیسی نیز نامیده می‌شود) بررسی می‌شود. از این می توان برای فهمیدن اینکه آیا ماده مغز کاهش یافته است یا خیر استفاده کرد. این ظن به زوال عقل را تایید می کند.
مطالعات تصویربرداری از جمجمه همچنین برای تعیین هر شرایط دیگری که ممکن است مسئول علائم زوال عقل باشد، مانند تومور مغزی، استفاده می شود.
تست های آزمایشگاهی
نمونه‌های خون و ادرار از بیمار نیز می‌تواند برای تعیین اینکه آیا بیماری دیگری غیر از آلزایمر باعث زوال عقل شده است یا خیر، استفاده شود. به عنوان مثال، این می تواند یک بیماری تیروئید یا کمبود برخی ویتامین ها باشد.
اگر پزشک مشکوک باشد که بیمار از نوع ارثی نادر بیماری آلزایمر رنج می برد، آزمایش ژنتیک می تواند اطمینان حاصل کند.
بیماری آلزایمر: درمان
تنها درمان علامتی برای بیماری آلزایمر وجود دارد - هنوز درمان آن ممکن نیست. با این حال، درمان مناسب می تواند به بیماران کمک کند تا زندگی روزمره خود را تا زمانی که ممکن است به طور مستقل مدیریت کنند. علاوه بر این، داروهای آلزایمر و اقدامات درمانی غیردارویی علائم بیماران را کاهش می دهد و در نتیجه کیفیت زندگی را ارتقا می دهد.
داروهای ضد زوال عقل
گروه های مختلفی از مواد فعال در درمان دارویی برای بیماری آلزایمر استفاده می شود:
به اصطلاح مهارکننده های کولین استراز (مانند دونپزیل یا ریواستیگمین) آنزیمی را در مغز که پیام رسان عصبی استیل کولین را تجزیه می کند، مسدود می کند. این پیام رسان برای ارتباط بین سلول های عصبی، تمرکز و جهت گیری مهم است.
در زوال عقل متوسط تا شدید آلزایمر، ماده فعال ممانتین اغلب تجویز می شود. مانند مهارکننده های کولین استراز، می تواند کاهش عملکرد ذهنی را در برخی از بیماران به تاخیر بیندازد. به طور دقیق تر، ممانتین از آسیب رساندن گلوتامات پیام رسان عصبی به سلول های مغز جلوگیری می کند. متخصصان گمان می کنند که در بیماران آلزایمر، گلوتامات اضافی به مرگ سلول های عصبی کمک می کند.
تصور می شود که عصاره برگ های جینکو (Ginkgo biloba) جریان خون را به مغز بهبود می بخشد و از سلول های عصبی محافظت می کند. بنابراین بیماران مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط آلزایمر ممکن است بتوانند دوباره با فعالیت های روزمره بهتر کنار بیایند. همانطور که برخی مطالعات نشان می‌دهند جینکو در دوزهای بالا عملکرد حافظه را بهبود می‌بخشد و علائم روانی را تسکین می‌دهد.
داروهای دیگر برای بیماری آلزایمر
با این حال، این عوامل می توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند. اینها شامل افزایش خطر سکته مغزی و افزایش مرگ و میر است. بنابراین استفاده از داروهای اعصاب به دقت کنترل می شود. علاوه بر این، این داروها باید در دوز کمتری که ممکن است و نه به صورت طولانی مدت مصرف شوند.
بسیاری از بیماران آلزایمر نیز از افسردگی رنج می برند. داروهای ضد افسردگی مانند سیتالوپرام، پاروکستین یا سرترالین به این امر کمک می کنند.
علاوه بر این، سایر بیماری های زمینه ای و همراه موجود مانند افزایش سطح چربی خون، دیابت یا فشار خون بالا باید با دارو درمان شوند.
درمان غیر دارویی
اقدامات درمانی غیر دارویی در بیماری آلزایمر بسیار مهم است. آنها می توانند به تاخیر انداختن از دست دادن توانایی های ذهنی و حفظ استقلال در زندگی روزمره تا زمانی که ممکن است کمک کنند.
آموزش شناختی می تواند به ویژه برای زوال عقل خفیف تا متوسط آلزایمر مفید باشد: می تواند توانایی یادگیری و تفکر را آموزش دهد. به عنوان مثال، بازی های ساده با کلمات، حدس زدن اصطلاحات یا اضافه کردن قافیه یا ضرب المثل های آشنا مناسب هستند.
به عنوان بخشی از رفتار درمانی، روانشناس یا روان درمانگر به بیماران کمک می کند تا با شکایات روانی مانند عصبانیت، پرخاشگری، اضطراب و افسردگی بهتر کنار بیایند.
کار اتوبیوگرافیک روش خوبی برای زنده نگه داشتن خاطرات دوره های قبلی زندگی است: بستگان یا مراقبان به طور خاص از بیماران آلزایمر در مورد زندگی قبلی خود می پرسند. عکس ها، کتاب ها یا اشیاء شخصی می توانند به یادآوری خاطرات کمک کنند.
برای حفظ و ارتقای مهارت های روزمره می توان از کاردرمانی استفاده کرد. به عنوان مثال، بیماران آلزایمر لباس پوشیدن، شانه کردن، پختن و آویزان کردن لباس ها را تمرین می کنند.
بیماری آلزایمر: سیر و پیش آگهی
بیماری آلزایمر به طور متوسط پس از هشت تا ده سال منجر به مرگ می شود. گاهی اوقات بیماری بسیار سریعتر و گاهی کندتر پیشرفت می کند - طبق دانش فعلی، بازه زمانی بین سه تا بیست سال متغیر است. به طور کلی، هر چه این بیماری در زندگی دیرتر ظاهر شود، دوره آلزایمر کوتاه‌تر می‌شود.
پیشگیری از آلزایمر
مانند بسیاری از بیماری ها، احتمال ابتلا به آلزایمر را می توان با اتخاذ یک سبک زندگی سالم کاهش داد. عواملی مانند افزایش سطح کلسترول، چاقی، فشار خون بالا و استعمال دخانیات در واقع می توانند آلزایمر و سایر زوال عقل ها را افزایش دهند. بنابراین باید از این گونه عوامل خطر اجتناب شود یا در صورت امکان درمان شوند.
علاوه بر این، به نظر می رسد یک رژیم غذایی مدیترانه ای با مقدار زیادی میوه، سبزیجات، ماهی، روغن زیتون و نان سبوس دار از آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل پیشگیری می کند.
خطر ابتلا به آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل نیز کاهش می‌یابد اگر در طول زندگی از نظر ذهنی فعال باشید، چه در محل کار و چه در اوقات فراغت. به عنوان مثال، فعالیت های فرهنگی، پازل ها و سرگرمی های خلاقانه می توانند مغز را تحریک کرده و حافظه را حفظ کنند.
همانطور که مطالعات نشان داده است، یک زندگی اجتماعی پر جنب و جوش می تواند از بیماری های زوال عقل مانند آلزایمر نیز جلوگیری کند: هر چه بیشتر در اجتماع باشید و در اجتماع شرکت کنید، احتمال اینکه در سنین بالاتر همچنان از نظر ذهنی مناسب باشید، بیشتر می شود.
