رادیو ید درمانی چیست؟
ید درمانی رایج ترین شکل درمان پزشکی هسته ای است. در طول عمل، بیمار ید رادیواکتیو را به شکل یدید سدیم – به صورت محلول آبی یا به صورت کپسول می بلعد. سپس از طریق جریان خون به غده تیروئید منتقل می شود که ید را خیلی سریع جذب و ذخیره می کند. هنگامی که ید به سلول های تیروئید می رسد، رادیواکتیویته آن می تواند به سلول های آسیب شناسی شده از داخل آسیب برساند و در نهایت آنها را از بین ببرد.
چرا غده تیروئید در وهله اول ید را ذخیره می کند؟
غده تیروئید پروانه ای شکل که در زیر حنجره قرار دارد، اندام مهمی برای تعادل هورمونی انسان است. ید را ذخیره می کند که معمولاً از طریق غذا جذب می شود. برای تولید هورمون هایی (به نام های T3 و T4) به این ید نیاز دارد که اثر فعال کننده ای بر متابولیسم انرژی بدن دارند. فعالیت غده تیروئید توسط غده هیپوفیز (هیپوفیز) و ماده پیام رسان آن TSH کنترل می شود.
درمان با ید رادیویی چه زمانی انجام می شود؟
در برخی بیماری ها، ممکن است نیاز به حذف بافت غیر طبیعی تیروئید باشد. به عنوان مثال، اگر بافت به طور غیرقابل کنترلی تکثیر شود یا هورمون تیروئید بیش از حد تولید کند.
درمان با ید رادیویی انجام می شود:
- به عنوان یک درمان بعدی برای سرطان تیروئید و متاستازهای آن (فقط برای کارسینوم متمایز تیروئید)
- برای بیماری های التهابی ایمنی (بیماری گریوز)
در مورد تشکیل گواتر گواتر معمولاً تأثیری بر متابولیسم ندارد، اما یک مشکل زیبایی است که به دلیل رشد شدید بافت تیروئید است و می‌تواند منجر به مشکلات بلع شود.
رادیو ید درمانی را می توان برای برداشتن بافت بیمار تیروئید بسیار ایمن و با خطر کم استفاده کرد. جراحی قبلی جز برای درمان سرطان تیروئید ضروری نیست.
در این نوع سرطان از ید درمانی برای درمان غده تیروئید یا بقایای غده تیروئید و هرگونه متاستاز استفاده می شود. با این حال، درمان تنها در صورتی کمک می کند که سلول های سرطانی ید را ذخیره کنند. این مورد در مورد سرطان به اصطلاح متمایز تیروئید است. اگر سلول‌های سرطانی دیگر ید ذخیره نمی‌کنند یا اگر سرطان در سلول‌های C قرار داشته باشد (کارسینوم مدولاری تیروئید)، درمان فایده‌ای ندارد.
ندول های خوش خیم تیروئید یا بیماری های التهابی ایمنی می توانند باعث ترشح بیش از حد هورمون های غده تیروئید شوند. سپس سلول‌های آن هورمون‌ها را «به‌طور مستقل» تولید می‌کنند، یعنی مستقل از نیازهای بدن و سیگنال‌های کنترلی از غده هیپوفیز. ید درمانی سلول ها را از بین می برد و تولید بیش از حد را متوقف می کند.
در طول درمان با رادیو ید چه کارهایی انجام می شود؟
روش و هدف درمان بدون توجه به بیماری زمینه‌ای همیشه یکسان است: بیمار معاینه می‌شود و مقادیر آزمایشگاهی آنها تعیین می‌شود، سپس آزمایش ید رادیواکتیو انجام می‌شود و سپس درمان با ید رادیواکتیو آغاز می‌شود. معمولا چند روز طول می کشد.
بیمار به عنوان بستری بستری می شود زیرا اگرچه تشعشعات ید مورد استفاده تنها به چند میلی متر می رسد، اما احتمال آسیب رساندن به افراد دیگر وجود دارد. این به این دلیل است که تجزیه رادیواکتیو ید مورد استفاده نه تنها تابش بتا درمانی را آزاد می کند، بلکه مقدار کمی از اشعه گاما را نیز آزاد می کند که دامنه بسیار بیشتری دارد. به همین دلیل در طول دوره درمان با ید رادیواکتیو، بیمار مجاز به پذیرایی از ویزیت نیست و پسماندهای توالت، دوش و سایر آب های خدماتی تا زمان فروکش کردن تشعشعات در مراکز ویژه جمع آوری می شود.
در روز اول بستری، بیمار تحت مشاوره، سونوگرافی غده تیروئید و تعیین نهایی مقادیر آزمایشگاهی مربوطه قرار می گیرد. معمولاً برای تعیین فعالیت متابولیک بافت‌های مختلف بدن، یک سینتی‌گرافی از قبل انجام می‌شود.
درمان با ید رادیویی چقدر طول می کشد؟
هنگامی که بیمار کپسول یا مایع درمانی را بلعیده است، طبق قانون حداقل 48 ساعت بستری در بستری لازم است و تابش روزانه باقیمانده غده تیروئید نباید از حداکثر مقدار معینی تجاوز کند. بنابراین گاهی اوقات ممکن است لازم باشد چندین هفته در بیمارستان بمانید. این دوره از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، این با شانس بسیار بالای بهبودی پرکاری تیروئید و حداقل عوارض جانبی درمان با ید رادیواکتیو جبران می شود. پس از ترخیص، بیمار می تواند بلافاصله به زندگی عادی روزمره خود ادامه دهد و به سر کار برود.
تأثیر درمان به تأخیر می افتد. فقط بعد از چند ماه می توان گفت که آیا موفقیت آمیز بوده است یا خیر. در اکثر بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید، وضعیت متابولیک در نتیجه درمان با ید رادیواکتیو عادی می شود.
خطرات ید درمانی چیست؟
تقریباً مانند هر روش درمانی، ید درمانی نیز دارای عوارض جانبی است. دو هفته پس از پایان درمان، تا 70 درصد بیماران تغییرات موقتی را در شمارش خون خود تجربه می کنند. در 10 تا 40 درصد از بیماران، غده تیروئید به طور دردناکی متورم می شود و ملتهب می شود.
برای محافظت از کودک، درمان با ید رادیویی نباید در دوران بارداری و شیردهی انجام شود. علاوه بر این، شش تا دوازده ماه پس از آن باید از پیشگیری استفاده کرد.
برخی از بیماران پس از درمان با رادیو ید دچار کم کاری تیروئید می شوند. با این حال، این خطرناک نیست، زیرا هورمون های از دست رفته را می توان به راحتی با هورمون های تیروئیدی به شکل قرص جایگزین کرد، بدون هیچ گونه عوارض جانبی.
قبل و بعد از درمان با ید رادیویی چه نکاتی را باید در نظر بگیرم؟
در هفته‌های قبل از درمان با ید رادیواکتیو، هیچ هورمون تیروئید حاوی ید یا سایر داروهای حاوی ید (در مورد داروی قلبی آمیودارون، حداقل 12 ماه استراحت) و مواد حاجب نباید مصرف شود. در غیر این صورت، جذب ید رادیواکتیو، درمانی و در نتیجه اثربخشی درمان با ید رادیواکتیو را مهار می‌کنند. به همین دلیل، متخصصان رژیم غذایی کم ید را در دو هفته قبل از شروع درمان توصیه می کنند.
بسته به بیماری، پزشکان بر سطح TSH نیز تأثیر می گذارند. برای مثال، در مورد خودمختاری تیروئید، هدف آنها کاهش سطح TSH است تا مناطقی از تیروئید که سالم نیستند، ید را جذب کنند.
بارداری باید در زمان درمان رد شود. در حالت ایده آل، مادران مبتلا باید شیردهی خود را هشت هفته قبل از درمان با ید رادیواکتیو قطع کنند.
درمان پیگیری
موفقیت درمان با ید رادیویی پس از سه تا شش ماه با استفاده از سینتی گرافی کل بدن بررسی می شود. گاهی اوقات ممکن است نیاز به انجام دومین درمان با ید رادیویی باشد. اگر بررسی آزمایشگاهی پس از درمان علائم کم کاری تیروئید را نشان دهد، ممکن است لازم باشد هورمون های تیروئید را به شکل قرص مصرف کنید.
اگر تمایل به بچه دار شدن وجود دارد، مهم است که افراد مبتلا پس از درمان با ید رادیواکتیو از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنند. مدت زمان بستگی به دوز مصرفی دارد. متخصصان معمولاً به مردان و زنان مبتلا به بیماری خوش خیم تیروئید توصیه می کنند که به مدت چهار ماه از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنند. پس از درمان با ید رادیویی برای سرطان تیروئید، زنان باید به مدت 12 تا XNUMX ماه و مردان به مدت چهار ماه از پیشگیری از بارداری استفاده کنند.
در مورد درمان شدید و/یا مکرر ید رادیواکتیو، پزشک شما همچنین در مورد انجماد، یعنی انجماد اسپرم یا تخمک به شما توصیه خواهد کرد.
