بررسی اجمالی
- علائم: عفونت عمدتاً بدون علامت. در نوزادان، علائم عبارتند از یرقان، رتینیت، تورم اندام با ناتوانی شدید در نتیجه. در افراد دارای نقص ایمنی، علائم شدید ممکن است
- علل و عوامل خطر: عفونت با سیتومگالوویروس انسانی HCMV (HHV-5). انتقال از طریق تمام مایعات بدن؛ خطر برای زنان باردار و افراد دارای نقص ایمنی
- تشخیص: سابقه پزشکی، بر اساس علائم، تشخیص آنتی بادی در خون، آزمایش PCR برای ژنوم ویروس
- درمان: معمولاً نیازی به درمان نیست. در موارد شدید داروهای مهارکننده ویروس (ضد ویروس)؛ تجویز آنتی بادی ها
- پیش آگهی: در بیش از 90 درصد موارد بدون عواقب. عواقب شدید ممکن است در صورت عفونت قبل از تولد با آسیب دائمی؛ در صورت عدم درمان با نقص ایمنی، ممکن است منجر به مرگ شود
- پیشگیری: واکسیناسیون امکان پذیر نیست. زنان باردار دارای نقص ایمنی و غیر آلوده از تماس با کودکان کوچک اجتناب می کنند (از جمله موارد دیگر، ممنوعیت شغلی برای مربیان مهدکودک). تجویز آنتی بادی ها
سیتومگالی چیست؟
پس از بهبود عفونت CMV، این ویروس ها برای زندگی در بدن باقی می مانند. این همان چیزی است که کارشناسان آن را تأخیر یا تداوم می نامند. به عنوان مثال، اگر سیستم ایمنی بدن به دلیل یک بیماری جدی دیگر به شدت تضعیف شود، این امکان وجود دارد که ویروس ها از زمان تاخیر خود دوباره فعال شوند. سپس ممکن است آنها یک تصویر بالینی علامت دار از سیتومگالی ایجاد کنند. با این حال، در اکثریت قریب به اتفاق موارد، عفونت با ویروس CM کاملاً بدون علامت است.
سیتومگالوویروس ها در سراسر جهان توزیع شده اند. بین میزان آلودگی و رفاه جمعیت همبستگی وجود دارد. در کشورهای به اصطلاح در حال توسعه، بیش از 90 درصد از جمعیت آنتی بادی علیه سیتومگالوویروس ها دارند. در کشورهای صنعتی جهان غرب، میزان ابتلا در کودکان تا شش سالگی بین پنج تا 30 درصد است و از سن بلوغ با افزایش تماس های جنسی به 70 درصد در بزرگسالی می رسد.
سیتومگالی در بارداری چیست؟
با 0.3 تا 1.2 درصد از نوزادان مبتلا، سیتومگالی شایع ترین عفونت ویروسی مادرزادی است. انتقال از مادر به کودک از طریق جفت انجام می شود. با این حال، این عمدتا زمانی اتفاق می‌افتد که مادر برای اولین بار در دوران بارداری به عامل بیماری‌زا آلوده می‌شود. همچنین زمانی رخ می دهد که یک عفونت نهفته با تضعیف سیستم ایمنی در دوران بارداری دوباره فعال شود. در صورت عفونت اولیه، خطر انتقال بسیار بیشتر است (20 تا 40 درصد در سه ماهه اول و دوم، 40 تا 80 درصد در سه ماهه سوم در مقابل یک تا سه درصد در صورت فعال شدن مجدد).
تنها یک کودک از هر ده کودکی که با عفونت سیتومگالوویروس مادرزادی متولد می شود، علائم را نشان می دهد. با این حال، چهار تا شش کودک از هر ده کودک مبتلا به علائم، گاهی اوقات دچار عوارض جدی دیررس، از جمله ناتوانی‌های شدید می‌شوند.
با این حال، ناهنجاری ها در دو سه ماهه اول بارداری امکان پذیر است و خطر زایمان زودرس نیز افزایش می یابد.
علائم چیست؟
علائم سیتومگالی از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. قدرت سیستم ایمنی بدن عامل تعیین کننده است. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به نقص ایمنی اصلاً هیچ علامتی نشان نمی دهند. در مورد عفونت مادرزادی سیتومگالوویروس، گاهی اوقات ناتوانی های شدید ممکن است به عنوان یک پیامد.
بنابراین، بسته به زمان عفونت و سن فرد مبتلا، تمایز ایجاد می شود:
علائم سیتومگالوویروس مادرزادی (همزادی).
اگر نوزادان متولد نشده در رحم به سیتومگالی مبتلا شوند، 90 درصد آنها در بدو تولد بدون علامت هستند.
با این حال، به خصوص اگر عفونت در دو سه ماهه اول بارداری رخ دهد، خطر ناهنجاری های شدید در جنین وجود دارد. این به عنوان مثال بر سیستم قلبی عروقی، اسکلت و سایر نواحی تأثیر می گذارد. خطر زایمان زودرس نیز با عفونت CMV در دوران بارداری افزایش می یابد.
در ده درصد موارد، علائم از بدو تولد ظاهر می‌شوند، در برخی موارد تا هفته‌ها یا ماه‌ها پس از تولد. 15 تا XNUMX درصد از افراد آلوده به CMV مادرزادی فقط در اواخر عمر آسیب های دیررس مانند اختلالات شنوایی را نشان می دهند.
- وزن کم هنگام تولد
- زردی (یخچال)
- بزرگ شدن کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی)
- اختلالات انعقادی
- هیدروسیفالی
- رتینیت (التهاب شبکیه)
- میرکوسفالی (جمجمه خیلی کوچک)
- خونریزی در مغز
در اواخر زندگی، کودکان اغلب دچار ناتوانی های ذهنی و جسمی مانند ناتوانی های یادگیری یا مشکلات شنوایی می شوند. اختلالات بینایی نیز پیامدهای دائمی احتمالی هستند.
علائم در کودکان سالم
در کودکان سالم، عفونت CMV معمولاً بدون علامت است. این بدان معنی است که معمولاً هیچ نشانه ای از بیماری وجود ندارد.
علائم در بزرگسالان سالم
در بزرگسالان سالم، عفونت سیتومگالوویروس در بیش از 90 درصد موارد بدون علامت است، یا بیماران از علائم غیر مشخصی شبیه آنفولانزا مانند:
- خستگی برای هفته ها
- غدد لنفاوی متورم (لنفادنوپاتی)
- @ التهاب خفیف کبد (هپاتیت)
علائم در بیماران مبتلا به نقص ایمنی
- Febbre
- درد عضلانی و مفصلی
- پنومونی شدید (عفونت ریه)
- التهاب کبد (هپاتیت)
- التهاب مجاری صفراوی (کلانژیت)
- التهاب مغز (آنسفالیت)
- رتینیت (التهاب شبکیه)
- کولیت (التهاب روده بزرگ)
- التهاب کلیه (به ویژه پس از پیوند)
علل و عوامل خطر
سیتومگالوویروس (CMV) عامل سیتومگالوویروس است. این یک پاتوژن است که منحصراً از یک پاکت حاوی کپسول و مواد ژنتیکی موجود در آن تشکیل شده است. اگر ویروس از طریق عفونت های اسمیر، تماس جنسی، فرآورده های خونی یا مجاری تنفسی وارد بدن شود، به تک تک سلول ها نفوذ کرده و در آنها تکثیر می شود. در این فرآیند، این سلول ها آسیب می بینند و به سلول های غول پیکر تبدیل می شوند. این باعث ایجاد نام این بیماری شد: کلمه یونانی "cytos" به معنای "سلول" و "megalo" مخفف "بزرگ" است.
سیتومگالوویروس تقریباً به تمام اندام ها، ترجیحاً غدد بزاقی حمله می کند. مکانی در بدن که ویروس ها برای زندگی در آن باقی می مانند هنوز به طور قطعی مشخص نشده است. این احتمال وجود دارد که برخی از آنها در سلول های بنیادی خون ساز زنده بمانند.
از آنجایی که ویروس معمولاً تا پایان عمر در بدن افراد آلوده باقی می‌ماند، اصولاً این امکان وجود دارد که ویروس‌ها در هر زمانی دفع شوند و در نتیجه منتقل شوند. مکانیسم های دقیق تاخیر ویروسی هنوز به طور قطعی روشن نشده است.
عوامل خطر برای سیتومگالی
بارداری یک موقعیت خطر ویژه است: هنگامی که یک زن برای اولین بار در دوران بارداری به سیتومگالوویروس آلوده می شود، در 40 درصد موارد کودک متولد نشده آلوده می شود. درست است که 90 درصد کودکان مبتلا در بدو تولد بدون علامت هستند. با این حال، ده تا 15 درصد از این کودکان در طول زندگی خود دچار عوارض دیررس مانند اختلالات شنوایی می شوند. ده درصد باقی مانده از کودکانی که با سیتومگالی متولد می شوند، نیمی از علائم غیر اختصاصی و خفیف را در بدو تولد نشان می دهند و نیمی دیگر علائم شدید بیماری را نشان می دهند.
معاینات و تشخیص
برای تشخیص سیتومگالی، پزشک با جزئیات در مورد تاریخچه پزشکی شما (تاریخچه) سوال خواهد کرد. به عنوان مثال، او سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
- چه مدت است که احساس بیماری می کنید؟
- آیا شما باردار هستید؟
- آیا بیماری زمینه ای مانند سرطان یا ایدز دارید؟
- خوب نفس میکشی؟
- آیا در قسمت بالای شکم خود احساس فشار می کنید؟
در طول معاینه فیزیکی که بعد از آن انجام می شود، پزشک به ریه های شما گوش می دهد و غدد لنفاوی گردن و شکم شما را لمس می کند. علاوه بر این، پشت چشم شما آینه می شود (فوندوسکوپی/افتالموسکوپی) برای تشخیص هر گونه رتینیت.
معاینه نمونه
علاوه بر این، پزشک نمونه ای از مایع بدن شما را می گیرد که از نظر سیتومگالوویروس ها در آزمایشگاه بررسی می شود. خون، ادرار، مایع برونش، مایع آمنیوتیک یا خون بند ناف برای این کار مناسب است. خون مورد بررسی قرار می گیرد تا مشخص شود که آیا حاوی مواد ژنتیکی یا پروتئین های سطحی سیتومگالوویروس ها یا آنتی بادی علیه آنها است. مواد ژنتیکی ویروسی توسط PCR (واکنش زنجیره ای پلیمراز) در آزمایشگاه شناسایی می شود.
تست شنوایی در کودکان
کودکانی که در دوران بارداری به سیتومگالوویروس مبتلا شده‌اند، به‌طور ایده‌آل تحت آزمایش‌های شنوایی در فواصل زمانی منظم قرار می‌گیرند، زیرا گاهی اوقات اختلالات شنوایی دیر تشخیص داده می‌شود.
معاینات در دوران بارداری
در زنان باردار که هنوز عفونت CMV نداشته اند (یعنی سرم منفی هستند)، می توان در طول بارداری به طور مرتب خون را از نظر آنتی بادی آزمایش کرد. با این حال، این معمولا یک خدمت اضافی است که تحت پوشش بیمه درمانی قانونی نیست.
ناهنجاری های احتمالی در جنین در نتیجه عفونت CMV در دوران بارداری را می توان در معاینات سونوگرافی استاندارد تشخیص داد.
رفتار
نحوه درمان سیتومگالوویروس در درجه اول به قدرت سیستم ایمنی و شدت علائم بستگی دارد. به بزرگسالان سالمی که سیستم ایمنی بدنشان به خوبی کار می‌کند و بر این اساس، معمولاً فقط علائم غیر مشخص بیماری مانند خستگی دارند، معمولاً هیچ دارویی تجویز نمی‌شود.
به بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ویروس ها و هیپرایمونوگلوبولین ها داده می شود.
ویروساتیک
سیتومگالی با داروی ویروسی گانسیکلوویر درمان می شود. عوارض جانبی قوی دارد زیرا اثر سمی بر کلیه ها و مغز استخوان دارد. بسته به اینکه گانسیکلوویر چقدر خوب پاسخ می دهد، داروهای ویروسی دیگر به عنوان جایگزین استفاده می شوند. اینها شامل والگانسیکلوویر، که درمان ارجح برای رتینیت است، سیدوفوویر، فوسکارنت و فومی‌ویرسن است. اغلب، پزشکان داروهای ضد ویروسی مختلف را برای جلوگیری از مقاومت ترکیب می کنند.
زنان باردار و مادران شیرده معمولاً با این داروها درمان نمی شوند. نوزادانی که سیتومگالی دارند فقط در مراکز ویژه ای که تجربه این بیماری را دارند درمان می شوند.
هایپری ایمونوگلوبولین ها
هیپرایمونوگلوبولین از آنتی بادی هایی (با مهندسی زیستی) تشکیل شده است که در برابر یک پاتوژن خاص موثر هستند. در مورد سیتومگالی از سرم هایپرایمونوگلوبولین CMV استفاده می شود. اینها هم در بیماران نقص ایمنی و هم در زنان باردار مشکوک به ابتلا به CMV برای اولین بار استفاده می شود.
سیر بیماری و پیش آگهی
فاصله زمانی بین عفونت و شیوع سیتومگالی (دوره کمون) حدود چهار تا هشت هفته است. سیتومگالوویروس ها پس از غلبه بر بیماری تا آخر عمر در بدن باقی می مانند. بنابراین، به خصوص اگر سیستم ایمنی ضعیف شود، بیماری ممکن است بارها و بارها بروز کند.
بیماران با سیستم ایمنی دست نخورده پیش آگهی خوبی دارند و سیتومگالی معمولاً بدون عواقب بهبود می یابد. در سایر بیماران، نتیجه بیماری به نوع و شدت علائمی که رخ می دهد بستگی دارد.
به عنوان مثال، سیتومگالی در نوزادان اغلب بدون عواقب بهبود می یابد، اما در برخی موارد منجر به نابینایی، اختلال شنوایی یا عقب ماندگی ذهنی می شود. در بیماران دچار نقص ایمنی، عفونت عمومی (یعنی عفونت بسیاری از سیستم های اندام مختلف) ممکن است کشنده باشد. ذات الریه در زمینه عفونت سیتومگالوویروس به ویژه خطرناک است: در حدود نیمی از موارد منجر به مرگ می شود.
پیشگیری
سیر بیماری و پیش آگهی
فاصله زمانی بین عفونت و شیوع سیتومگالی (دوره کمون) حدود چهار تا هشت هفته است. سیتومگالوویروس ها پس از غلبه بر بیماری تا آخر عمر در بدن باقی می مانند. بنابراین، به خصوص اگر سیستم ایمنی ضعیف شود، بیماری ممکن است بارها و بارها بروز کند.
بیماران با سیستم ایمنی دست نخورده پیش آگهی خوبی دارند و سیتومگالی معمولاً بدون عواقب بهبود می یابد. در سایر بیماران، نتیجه بیماری به نوع و شدت علائمی که رخ می دهد بستگی دارد.
به عنوان مثال، سیتومگالی در نوزادان اغلب بدون عواقب بهبود می یابد، اما در برخی موارد منجر به نابینایی، اختلال شنوایی یا عقب ماندگی ذهنی می شود. در بیماران دچار نقص ایمنی، عفونت عمومی (یعنی عفونت بسیاری از سیستم های اندام مختلف) ممکن است کشنده باشد. ذات الریه در زمینه عفونت سیتومگالوویروس به ویژه خطرناک است: در حدود نیمی از موارد منجر به مرگ می شود.
پیشگیری
به زنان بارداری که قبلاً به سیتومگالوویروس مبتلا نشده‌اند، توصیه می‌شود هنگام تماس با کودکان خردسال، بهداشت دست خود را رعایت کنند. کودکان سیتومگالوویروس ها را در ادرار یا بزاق خود دفع می کنند، اغلب بدون نشان دادن علائم بیماری. شستن دست ها با صابون یا ضدعفونی دست های مبتنی بر الکل می تواند خطر عفونت را به حداقل برساند. علاوه بر این، پزشکان توصیه های زیر را به مادران باردار مبتلا به سرمی منفی می دهند:
- دهان فرزندان خود را نبوسید.
- از ظروف یا ظروف نقره مانند فرزندان خود استفاده نکنید.
- از حوله ها یا حوله های یکسان استفاده نکنید.
- پس از پاک کردن بینی کودک یا دست زدن به اسباب‌بازی‌هایی که قبلاً در دهان داشته، دست‌های خود را ضدعفونی کنید.
انجام این مراحل خطر ابتلا به سیتومگالوویروس را برای زنان باردار کاهش می دهد.
