بررسی اجمالی
- علائم: بدون علامت برای مدت طولانی، سپس عمدتا درد، احتمالاً پاها رنگ پریده و سرد
- درمان: درمان علت، تمرین راه رفتن، داروهای رقیق کننده خون، احتمالاً جراحی.
- علل و عوامل خطر: سیگار کشیدن، شریان های کلسیفیه و همچنین فشار خون بالا، دیابت قندی، سطوح بالای چربی خون مزمن، اضافه وزن
- تشخیص: مشاوره پزشکی، معاینه فیزیکی، تست راه رفتن، سونوگرافی، توموگرافی رزونانس مغناطیسی
- پیش آگهی و سیر بیماری: بسته به از بین بردن علت، پیش آگهی می تواند به طور مثبت تحت تأثیر سبک زندگی سالم باشد.
- پیشگیری: عدم سیگار کشیدن و سبک زندگی سالم خطر ابتلا به pAVK را کاهش می دهد
پای سیگاری (pAVK) چیست؟
پای سیگاری حدود 90 درصد از کل موارد pAVK را تشکیل می دهد. باریک شدن در شریان های لگنی در حدود یک سوم بیماران، در شریان های فمورال در 50 درصد و در شریان های ساق پا در حدود 15 درصد قرار دارد. در حدود ده درصد باقیمانده از بیماران pAVD، باریک شدن در قسمت بالایی بازوها، ساعدها یا دستها قرار دارد.
حدود سه تا ده درصد از کل جمعیت مبتلا به pAVD هستند. بروز این بیماری با افزایش سن افزایش می یابد و در سنین بالای 15 سال 20 تا 70 درصد است. با این حال، صرف نظر از سن، اکثر افراد مبتلا هیچ علامتی را تجربه نمی کنند. علاوه بر این، جنسیت نقش دارد: مردان بیشتر از زنان به نسبت 4:1 تحت تأثیر پای سیگاری قرار می گیرند. علت pAVD در مردان در درجه اول سیگار کشیدن است.
چگونه پای یک فرد سیگاری را تشخیص می دهید و چه مراحلی دارد؟
در طول رشد پای یک فرد سیگاری مراحل مختلفی وجود دارد. در مرحله اولیه، افراد مبتلا معمولاً حتی متوجه نمی شوند که از پای سیگاری رنج می برند. در این دوره، مهمترین علامت pAVK، درد وابسته به بار در ناحیه آسیب‌دیده بدن و بعداً پاهای سرد و رنگ پریده و همچنین زخم‌هایی است که بهبود نمی‌یابند. اختلالات حسی مانند بی حسی نیز ممکن است رخ دهد. بنابراین، علائم و عوارض مربوط به آن به تدریج بسته به شدت پای فرد سیگاری ظاهر می شود.
پزشکان بسته به بروز و شدت علائم، pAVK را به چهار مرحله مختلف pAVK بر اساس فونتین-راتشو تقسیم می‌کنند:
- مرحله 1: بدون علامت، اگرچه انقباض قابل تشخیص است.
- مرحله 2a: درد در مسافت پیاده روی بیش از 200 متر رخ می دهد که با ایستادن یا استراحت دوباره ناپدید می شود.
- مرحله 3: پا در حال استراحت درد می کند.
- مرحله 4: زخم ها و التهاب روی پای فرد سیگاری ایجاد می شود که نشانه آن است که بافتی که تامین نشده به آرامی در حال مرگ است.
در حالی که افراد مبتلا در مرحله 1 گاهی متوجه هیچ علامتی نمی شوند، از مرحله 2 به بعد درد معمولی در هنگام تلاش هنگام راه رفتن رخ می دهد. همچنین پزشکان از این درد در هنگام فعالیت به عنوان لنگش متناوب یا بیماری ویترین مغازه یاد می کنند. این اصطلاح از این واقعیت ناشی می شود که مبتلایان به pAVK به طور مکرر به دلیل درد هنگام راه رفتن متوقف می شوند، گویی از ویترین خرید می کنند. در نتیجه، درد به طور موقت کاهش می یابد و مبتلایان می توانند دوباره مسافت کوتاهی را پیاده روی کنند.
به عنوان مثال، زخم ایجاد می شود. در نهایت، در مرحله نهایی بیماری، بافت به دلیل کمبود اکسیژن می‌میرد و به طور کامل شروع به پوسیدگی می‌کند – در عین حال، احتمال عفونی شدن آن نیز وجود دارد. بافت مرده (نکروز و گانگرن) رنگ مایل به سیاهی به خود می گیرد.
اساسا، پای سیگاری یا pAVK یک بیماری مزمن است که در طول سال ها ایجاد می شود. با این حال، در برخی موارد، یک شریان به طور ناگهانی (به طور حاد) بسته می شود. اگر چنین باشد، یک اورژانس پزشکی است که ممکن است تهدید کننده زندگی باشد. سپس درمان فوری پزشکی ضروری است.
علائم پای سیگاری به محل و درجه باریک شدن بستگی دارد
در پای فرد سیگاری، درد زیر انقباض رخ می دهد، زیرا کاهش عرضه خون و اکسیژن فقط در اینجا وجود دارد. به عنوان مثال، انقباض عروق در ران راست، با درد در ساق پای راست ظاهر می شود، در حالی که انقباض در ناحیه لگن باعث ایجاد علائم معمولی پای افراد سیگاری در ران می شود.
بسته به درجه و محل باریک شدن، بی حسی در باسن یا ران نیز ایجاد می شود. تقریباً در همه موارد، پای فرد سیگاری با اندام های سرد زیر باریک شدن ظاهر می شود.
میزان علائم پای فرد سیگاری دقیقاً به محل استقرار تنگی نیز بستگی دارد: هر چه به تنه بدن نزدیک‌تر باشد، علائم معمولاً واضح‌تر می‌شوند، زیرا کل جریان خون بعدی به خطر می‌افتد. بنابراین، تنگی در شریان های ایلیاک باعث علائم شدیدتر از یک تنگی در ساق پا می شود.
پای فرد سیگاری اغلب برای مدت طولانی ناشناخته می ماند. دلیل این امر این است که انقباض عروق تنها در مراحل بسیار پیشرفته علائم را ایجاد می کند. این به این دلیل است که باریک شدن به آهستگی ایجاد می شود و بدن زمان تشکیل مدارهای بای پس (مدارهای جانبی) را برای جبران گلوگاه در رگ های خونی دارد. سپس عرضه بافت زیر انقباض تا حدی از طریق عروق خونی دیگر، بدون تغییر پاتولوژیک، انجام می شود.
با این حال، چنین مدارهای جانبی تنها قادر به تصاحب نسبت معینی از جریان خون هستند. پای فرد سیگاری حداکثر زمانی که انقباض بیش از 90 درصد قطر داخلی رگ وجود داشته باشد، علائم ایجاد می کند.
پای افراد سیگاری چگونه درمان می شود؟
درمان pAVK در درجه اول به شرایط شخصی بیمار و مرحله پای فرد سیگاری بستگی دارد. علاوه بر این، درمان سایر بیماری ها مانند دیابت یا بیماری های قلبی عروقی نیز حائز اهمیت است.
درمان pAVK در مرحله 1
اگر پای فرد سیگاری در مرحله اول تشخیص داده شود، مهمترین چیز مبارزه با علل آن است. مهمترین اقدامات ترک سیگار، ورزش منظم و توجه به رژیم غذایی سالم است. همچنین عادی سازی سطح کلسترول، چربی خون و فشار خون بسیار مهم است. اگر تغییر در شیوه زندگی با ورزش بیشتر و رژیم غذایی سالم برای رسیدن به این هدف کافی نباشد، ممکن است نیاز به دارو باشد.
به عنوان یک قاعده کلی، مراقبت خوب از پا باید از مرحله اول رعایت شود. به افراد مبتلا توصیه می شود که به طور مرتب روی پاهای خود کرم بمالند و در حین پدیکور آسیب نبینند و همچنین کفش راحت بپوشند. اگر زخم‌های فشاری یا جراحات روی پاهای آسیب‌دیده رخ دهد، مهم است که زخم به دقت درمان شود و بهبودی آن نظارت شود.
درمان pAVK در مرحله 2
علاوه بر اقدامات ذکر شده و آموزش منظم پیاده روی برای درمان pAVK، پزشک از مرحله دو نیز دارو تجویز می کند. به اصطلاح مهارکننده های تجمع پلاکتی، جریان خون را بهبود می بخشد و از تجمع پلاکت های خون (ترومبوسیت ها) جلوگیری می کند، بنابراین از لخته شدن خون جلوگیری می کند. داروی انتخابی اول استیل سالیسیلیک اسید (ASA) است. در صورت عدم تحمل، پزشک ممکن است سایر مهارکننده های پلاکتی مانند کلوپیدوگرل را تجویز کند.
درمان pAVK در مراحل 3 و 4
مداخلات جراحی معمولاً از مرحله سوم pAVK استفاده می شود. با این حال، این تصمیم به عوامل متعددی مانند محل باریک شدن، خواسته های فرد مبتلا و امکانات جراح بستگی دارد. بنابراین کاملاً ممکن است که pAVK از مرحله دو به بعد نیز تحت درمان قرار گیرد، به عنوان مثال، با مداخله مبتنی بر کاتتر.
نوع جراحی بستگی به طول و محل دقیق باریک شدن دارد. در مورد انقباضات عروقی در ناحیه ران یا لگن که تنها چند میلی متر طول دارند، در بسیاری از موارد می توان انقباض را به سادگی با جراحی کم تهاجمی افزایش داد.
اگر اتساع ممکن نباشد زیرا باریک شدن بیش از حد سفت است یا به بخش طولانی تری از رگ کشیده می شود، معمولاً برش بزرگتر لازم است. در طی آندارترکتومی ترومب، پزشک رسوبات شریان را جدا می کند.
در صورت لزوم، جراحی بای پس نیز یک گزینه است. در این روش، پزشک یک ورید یا یک لوله تفلون را به عنوان بای پس رگ باریک شده وارد می کند. اگر اختلال گردش خون در پای یک فرد سیگاری آنقدر شدید باشد که اندام بمیرد، آخرین راه چاره قطع عضو است.
به‌عنوان یک قاعده کلی، پزشکانی که در بیماری‌های عروقی تخصص دارند، پای فرد سیگاری را قبل از قطع عضو احتمالی دوباره ارزیابی می‌کنند و بررسی می‌کنند که آیا گزینه‌های دیگری برای درمان وجود دارد یا خیر.
پای یک فرد سیگاری چگونه رشد می کند؟
با این حال، در برخی مکان‌ها، انقباضات به‌ویژه برجسته است. جریان خون در آنجا به شدت مختل می شود که خون بسیار کمی از بافت بعدی جریان می یابد و در نتیجه کمبود اکسیژن ایجاد می شود. این در نهایت منجر به درد و سایر علائم پای افراد سیگاری می شود.
چندین علت و عوامل خطر توسط مطالعات برای ایجاد تصلب شرایین تایید شده است. سیگار یک عامل خطر خاص برای تصلب شرایین در نظر گرفته می شود. بنابراین، این یک دلیل اصلی برای توسعه pAVK است. برخی از مواد موجود در سیگار باعث افزایش کلسیفیکاسیون عروق، به ویژه در پاها می شود. به طور کلی، افراد سیگاری سه برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض ابتلا به اختلالات گردش خون شریانی هستند و حدود 85 درصد از افراد مبتلا به بیماری پای سیگاری سیگاری هستند یا بودند.
علاوه بر این، سایر عوامل خطر بیماری شریانی محیطی را ترویج می کنند. این شامل:
- فشار خون بالا (فشار خون بالا)
- دیابت (دیابت شیرین)
- افزایش چربی خون (هیپرتری گلیسیریدمی)
- بیماری های قلبی عروقی در خویشاوندان خونی
- اضافه وزن (چاقی)
علل بسیار نادر، اشکال خاصی از واسکولیت، مانند بیماری ترومبانژیت انسدادی یا سندرم تاکایاسو هستند.
پای افراد سیگاری چگونه تشخیص داده می شود؟
اولین نقطه تماس زمانی که پای یک فرد سیگاری مشکوک است معمولاً پزشک خانواده است. او ابتدا سابقه پزشکی شما را می گیرد. در اینجا شما این فرصت را دارید که علائم خود و تغییراتی که متوجه شده اید را با جزئیات شرح دهید. وجود برخی عوامل خطر و علائم معمول پای افراد سیگاری اغلب نشانه های قطعی بیماری انسداد شریان محیطی را به پزشک می دهد. در طول مصاحبه سرگذشت، پزشک سوالات زیر را می پرسد، به عنوان مثال:
- آیا بعد از راه رفتن طولانی مدت درد فزاینده ای را در عضلات پا تجربه می کنید که بلافاصله پس از استراحت بهبود می یابد؟
- آیا به دیابت، کلسترول بالا و/یا سطح چربی خون مبتلا هستید؟
- آیا فشار خون بالا برای شما تشخیص داده شده است؟
- آیا سابقه خانوادگی بیماری قلبی عروقی مانند پای افراد سیگاری یا حمله قلبی دارید یا داشته اید؟
معاینه
در طول معاینه، پزشک ابتدا به پوست پاهای شما نگاه می کند. رنگ پریدگی یا کبودی رنگ پوست اولین نشانه پای احتمالی یک فرد سیگاری است. علائمی که گاهی اوقات نشان‌دهنده pAVD هستند عبارتند از: ناخن‌های خمیده (ناخن‌های شیشه‌ای)، نقایص پوستی کوچک و ضعیف و بافت مرده (نکروز).
با استفاده از گوشی پزشکی، پزشک اغلب صدای جریان معمولی بالای انقباض (تنگی) را می شنود که در اثر تلاطم در انقباض ایجاد می شود. به این ترتیب، رگ یا منطقه ای که باریک شدن در آن قرار دارد را می توان تقریباً تعیین کرد. یک معاینه سونوگرافی ویژه (سونوگرافی دوبلکس) جریان خون در رگ ها را اندازه گیری می کند و به پزشکان سرنخ های بیشتری در مورد هر گونه تنگی می دهد.
اگر پزشک به پای یک فرد سیگاری مشکوک شود، محاسبه شاخص به اصطلاح مچ پا-بازویی (ABI) نیز اطلاعات مهمی را ارائه می دهد. در این معاینه ساده، معاینه کننده یک کاف فشار خون را روی بازو و ساق پا اعمال می‌کند و فشار را در شریان‌های زیرین که در آن دیگر نبض احساس نمی‌شود، تعیین می‌کند.
به طور معمول، فشار در ساق پا تا حدودی بیشتر از بازو است و در نتیجه ضریبی بین 0.9 و 1.2 ایجاد می شود. اگر فشار در ساق پا به میزان قابل توجهی کمتر از بازو باشد، زیرا خون در آنجا کاهش یافته است، ضریب کاهش می یابد. استاندارد ارزیابی زیر برای شاخص مچ پا و بازو اعمال می شود:
- 0.75-0.9: pAVK خفیف
- 0.5-0.75: pAVD متوسط
- <0.5: pAVD شدید
برای به دست آوردن اطلاعات دقیق تر در مورد محل باریک شدن (تنگی)، معمولاً روش های تصویربرداری مانند آنژیوگرافی با ماده حاجب ضروری است. این معاینه حتی کاملاً ضروری است، به خصوص قبل از عملیات برنامه ریزی شده انقباض. به بیماران یک ماده حاجب تزریق می شود که رگ ها را روی تصویر قابل مشاهده می کند و در همان زمان معاینه کننده یک تصویر اشعه ایکس (آنژیوگرافی تفریق دیجیتال) می گیرد.
به منظور تعیین وسعت بیماری با توجه به مراحل pAVK (به بالا مراجعه کنید)، پزشک تست استرس را انجام می دهد. برای این منظور بیمار برای مدت معینی روی تردمیل مخصوص راه می رود. پزشک اندازه‌گیری می‌کند که از چه فاصله‌ای پیاده‌روی، کدام شکایات رخ می‌دهد.
سیر بیماری پای افراد سیگاری چگونه است؟
افرادی که از پای سیگاری رنج می برند (بیماری انسداد شریان محیطی، pAVK) تأثیر زیادی بر بیماری و سیر آن دارند. افراد مبتلا قبل از هر چیز از پزشک خانواده خود و همچنین در گروه های خودیاری حمایت می کنند. اول از همه، پیش آگهی بستگی به این دارد که آیا می توان علت را از بین برد یا به طور قابل توجهی به حداقل رساند.
ترک کامل و دائمی سیگار مهمترین اقدام در درمان PAOD است. اگر افراد مبتلا به تنهایی قادر به ترک سیگار نیستند، توصیه می شود به دنبال پشتیبانی حرفه ای باشید. اولین نقطه تماس برای این امر پزشک خانواده است.
یک سبک زندگی فعال با رژیم غذایی متنوع و فعالیت بدنی منظم نیز اثر پیش آگهی مطلوبی دارد. یک پیاده روی روزانه حدود نیم ساعت کافی است. ورزش های استقامتی مانند شنا، دویدن یا دوچرخه سواری نیز به ویژه توصیه می شود.
اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی شما تا حد امکان کم چرب و متنوع و دارای محتوای سبزیجات بالا باشد. توصیه می شود به ویژه از چربی های اشباع شده مانند آنهایی که در چیپس، چیپس سیب زمینی یا حتی کوکی ها یافت می شود، اجتناب کنید. اگر اضافه وزن در بیمار مبتلا به پای سیگاری وجود داشته باشد، کاهش وزن نیز توصیه می شود.
افراد مبتلا به مرحله دوم pAVD اغلب تحت تأثیر آترواسکلروز در نواحی دیگر بدن مانند شریان های کرونر یا شریان های کاروتید نیز قرار می گیرند. بنابراین معمولاً خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را نیز افزایش می‌دهند. امید به زندگی در نتیجه PAOD حدود 10 سال کاهش می یابد.
بیماری انسداد شریان محیطی یکی از بیماری های مرتبط با درد مزمن است. به همین دلیل ممکن است اداره بازنشستگی درجه از کارافتادگی را تعیین کند و فرد آسیب دیده گواهی از کارافتادگی شدید مربوطه را دریافت کند.
اینکه درجه ناتوانی (GdB) یا درجه عواقب آسیب (GdS) چقدر است و اینکه آیا این ناتوانی شدید است بستگی به مرحله فعلی و شکایاتی دارد که بیماری ایجاد می کند. ناتوانی شدید از GdS 50 وجود دارد.
افراد مبتلا می توانند جدول را در Versorgungsmedizin-Verordnung (دستورالعمل مراقبت های پزشکی) وزارت کار و امور اجتماعی فدرال بیابند.
