پاراتورمون: ارزش آزمایشگاهی شما به چه معناست

پاراتورمون چیست؟

پاراتورمون هورمونی متشکل از 84 اسید آمینه (بلوک های سازنده پروتئین) است که به آن PTH یا پاراتیرین نیز می گویند. اگر سطح کلسیم خون کاهش یابد (هیپوکلسمی)، به اصطلاح سلول های اصلی غدد پاراتیروئید پاراتورمون تولید می کنند. این عمدتا از طریق خون به استخوان ها می رسد. در اینجا استئوکلاست ها را از طریق یک سیستم پیچیده تحریک می کند. اینها سلولهای خاصی هستند که بافت استخوانی را تجزیه می کنند. در این فرآیند کلسیم و فسفات آزاد می شوند.

در عین حال، پاراتورمون بر کلیه ها تأثیر می گذارد و تضمین می کند که فسفات بیشتری از طریق ادرار دفع می شود و کلسیم دوباره جذب بدن می شود.

به طور کلی، این بدان معنی است که پاراتورمون باعث افزایش سطح کلسیم و کاهش سطح فسفات در خون می شود. هر چه فسفات در خون کمتر باشد، کلسیم بیشتری می تواند آزادانه در خون وجود داشته باشد، در غیر این صورت این دو با هم ترکیب می شوند و کمپلکسی با محلول ضعیف تشکیل می دهند. کمپلکس‌های کلسیم فسفات می‌توانند در بافت‌ها، اندام‌ها و همچنین شریان‌ها رسوب کرده و منجر به اختلالات گردش خون شوند.

ویتامین D3 (کلسیتریول) نیز توسط هورمون پاراتیروئید در کلیه سنتز می شود. در روده، جذب کلسیم از رژیم غذایی را افزایش می دهد.

همتای پاراتورمون، هورمون کلسی تونین است که در غده تیروئید تولید می شود. این اثر برعکس هورمون پاراتیروئید دارد: کلسی تونین سطح کلسیم را کاهش می دهد و سطح فسفات را افزایش می دهد.

اگر پزشک مشکوک به اختلال در تعادل کلسیم و فسفات باشد، سطح هورمون پاراتیروئید را در خون اندازه گیری می کند. علاوه بر این، مقدار اندازه گیری شده نشانه هایی از بیماری های غده پاراتیروئید، مانند عملکرد بیش از حد یا کم کاری را ارائه می دهد. مقدار پاراتورمون (مقدار PTH) همیشه همراه با مقادیر کلسیم و فسفات تعیین می شود.

مقادیر نرمال پاراتورمون

سطح پاراتورمون در خون از سرم تعیین می شود. معمولاً صبح ها از یک بیمار خالی خون گرفته می شود. آنزیم های مختلف پاراتورمون را به سرعت تجزیه می کنند، به همین دلیل است که نمونه باید به سرعت پردازش شود. در بزرگسالان سالم، سطح هورمون پاراتیروئید در خون به طور معمول بین 15 تا 65 پیکوگرم در میلی لیتر (pg/ml) است. توجه: مانند بسیاری از مقادیر آزمایشگاهی، محدوده مرجع دقیق به روش وابسته است.

چه زمانی هورمون پاراتیروئید خیلی کم است؟

به عنوان یک واکنش طبیعی بدن، زمانی که سطح کلسیم خون بالا باشد (هیپرکلسمی)، هورمون پاراتیروئید همیشه پایین است. با این حال، سطح کلسیم می تواند به دلیل بیماری نیز افزایش یابد، در نتیجه هورمون پاراتیروئید بسیار پایین باقی می ماند.

اگر هورمون پاراتیروئید و کلسیم به طور همزمان کاهش یابد، غده پاراتیروئید کم کار (هیپوپاراتیروئیدیسم) وجود دارد: اگرچه محتوای کلسیم بسیار کم است، غدد پاراتیروئید قادر به تولید و ترشح بیشتر پاراتورمون به عنوان یک واکنش متقابل نیستند. در اغلب موارد، علت جراحی روی یا در ناحیه غده تیروئید یا فرآیندهای خودایمنی است. در بدترین حالت، هیپوکلسمی منجر به تشنج و آریتمی قلبی می شود.

چه زمانی هورمون پاراتیروئید خیلی زیاد است؟

همانطور که در بالا ذکر شد، هورمون پاراتیروئید از نظر فیزیولوژیکی زمانی که کلسیم در خون کم است (هیپوکلسمی) افزایش می یابد. با این حال، در برخی افراد، فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید وجود دارد که در آن پاراتورمون بیش از حد تولید می شود. به این حالت هیپرپاراتیروئیدیسم می گویند.

در بیشتر موارد، این یک عملکرد بیش از حد اتونومیک (پرکاری تیروئید اولیه) است. در اکثر موارد، تومور خوش خیم (آدنوم) غده پاراتیروئید ایجاد می شود. علت احتمالی دیگر بزرگ شدن (هیپرپلازی) یا - به ندرت - تومور بدخیم (کارسینوم) غده پاراتیروئید است.

هر شکلی از هیپرپاراتیروئیدیسم باعث افزایش تحلیل استخوان و بازسازی می شود. این را می توان در اشعه ایکس مشاهده کرد و اغلب باعث درد استخوان و مفاصل می شود. سایر علائم احتمالی عبارتند از تهوع، استفراغ، سنگ کلیه و زخم های گوارشی.

در صورت افزایش یا کاهش هورمون پاراتیروئید چه باید کرد؟

درمان بر اساس بیماری زمینه ای است. کاهش سطح کلسیم در هیپوپاراتیروئیدیسم را می توان با مصرف خوراکی کلسیم و ویتامین D جبران کرد. درمان تومورها به دست متخصصان انکولوژیست با تجربه است.

در هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه، قسمت‌هایی که مستقلاً (به طور مستقل) کار می‌کنند غدد پاراتیروئید با جراحی برداشته می‌شوند. درمان هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه در شرایط بیماری کلیوی شامل مصرف متعادل مایعات و کنترل دقیق فشار خون است. علاوه بر این، باید از غذاهای غنی از فسفات مانند آجیل خودداری کرد و همچنین باید ویتامین D مصرف کرد. هدف نرمال کردن سطح هورمون پاراتیروئید در خون است.