نحوه عملکرد دیکلوفناک
دیکلوفناک یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. ماده فعال با مسدود کردن آنزیم های مسئول آنها (سیکلواکسیژناز 1 و 2) از تشکیل به اصطلاح پروستاگلاندین ها جلوگیری می کند.
پروستاگلاندین ها هورمون های بافتی هستند که در فرآیندهای التهابی، واسطه درد و ایجاد تب نقش دارند. دیکلوفناک با مهار سنتز پروستاگلاندین، اثر ضد درد، ضد التهابی و تب بر دارد.
جذب، تخریب و دفع
این مسکن توسط کبد متابولیزه می شود و بیشتر آن از طریق کلیه ها دفع می شود. مدت زمان دفع نیمی از ماده موثره در بدن حدود یک تا سه ساعت است.
با این حال، دیکلوفناک در بافت هایی با پاسخ التهابی حاد تجمع می یابد و اثرات آن را تا حدود شش ساعت پس از مصرف در محل آسیب دیده واسطه می کند.
دیکلوفناک چه زمانی مصرف می شود؟
همچنین برای درمان بیماری هایی مانند استئوآرتریت، آرتریت، نقرس و درد پس از عمل و جراحات به مدت طولانی در دوزهای پایین تجویز می شود.
قطره چشمی دیکلوفناک برای پیشگیری و درمان فرآیندهای التهابی و دردناک در چشم (به عنوان مثال پس از جراحی آب مروارید) موجود است.
نحوه استفاده از دیکلوفناک
ژل دیکلوفناک، پماد دیکلوفناک یا اسپری دیکلوفناک معمولا برای درمان درد و التهاب عضلات، تاندون ها یا مفاصل استفاده می شود. این اشکال دوز موضعی این مزیت را دارند که به غلظت بالایی از ماده فعال به ویژه در شرایط درد موضعی دست می یابند.
شیاف دیکلوفناک به ویژه برای کودکان و بیمارانی که مشکلات بلع دارند مناسب است. ماده فعال به صورت محلول تزریقی و چسب نیز موجود است.
برای درمان طولانی مدت، اغلب از قرص ها، چسب های ماده فعال و کپسول های تاخیری (کپسول دیکلوفناک ریتارد) استفاده می شود. به خصوص با چسب ها و قرص های رهش پایدار، دستیابی به سطوح ثابت ماده فعال در خون آسان است.
تعداد دفعات استفاده
دفعات استفاده به شکل دوز و قدرت دوز بستگی دارد.
برای آماده سازی خوراکی، موارد زیر اعمال می شود: داروهای بدون نسخه حاوی دیکلوفناک - درست مانند سایر مسکن های بدون نسخه - نباید بیش از سه روز متوالی و بیش از ده روز در ماه بدون دارو مصرف شوند. توصیه دکتر
داروهای تجویزی حاوی دیکلوفناک طبق دستور پزشک استفاده می شود. دوز به صورت جداگانه تعیین می شود.
در حالی که داروهای موضعی دیکلوفناک (مانند پمادها، ژل‌ها و چسب‌ها) بدون نسخه در آلمان، اتریش و سوئیس در دسترس هستند، این فقط در آلمان و سوئیس برای قرص‌های با دوز پایین صدق می‌کند. در اتریش، قرص دیکلوفناک در هر دوزی نیاز به نسخه دارد.
عوارض جانبی دیکلوفناک چیست؟
- تهوع
- اسهال
اغلب (در یک تا ده درصد از کاربران) توسعه می دهند:
- درد شکم
- افزایش سطح آنزیم های کبدی
- خارش @
- سرگیجه
در صورت بروز عوارض جانبی شدید (به ویژه عوارض جانبی در دستگاه گوارش)، باید فوراً به پزشک اطلاع دهید.
هنگام استفاده از دیکلوفناک چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
موارد منع مصرف
اصولاً دیکلوفناک نباید همراه با مسکن های دیگر از دسته داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا در صورت عدم تحمل به این دسته از داروها استفاده شود. علاوه بر دیکلوفناک، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل استیل سالیسیلیک اسید (ASA)، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز می‌شود.
سایر موارد منع مصرف عبارتند از:
- زخم های دستگاه گوارش
- اختلالات تشکیل خون
- بیماری ایسکمیک قلب (بیماری عروق کرونر)
- بیماری شریانی محیطی و بیماری عروقی در مغز (بیماری عروق مغزی)
- اختلال شدید عملکرد کلیه و کبد
در موارد دیگر، مسکن باید فقط با احتیاط و با مشورت پزشک مصرف شود، مانند موارد زیر:
- بیماری التهابی روده (بیماری کرون، کولیت اولسراتیو)
- آسم (خطر حملات شدید آسم و سایر عواقب)
تداخلات دارویی
در صورت مصرف همزمان، دیکلوفناک ممکن است سطوح خونی لیتیوم (در بیماری های روانی)، دیگوکسین (در بیماری قلبی) و فنی توئین (در صرع) را افزایش دهد. بنابراین سطح خونی این عوامل باید کنترل شود.
به دلیل تداخلات احتمالی، با استفاده همزمان از موارد زیر نیز باید احتیاط کرد:
- مهارکننده های ACE (مانند فشار خون بالا، نارسایی قلبی)
- گلوکوکورتیکوئیدها ("کورتیزون")
- دیورتیک ها (عوامل کم کننده آب)
- داروهایی که به کلیه ها آسیب می رسانند (مانند تاکرولیموس، سیکلوسپورین، متوترکسات)
- فلوروکینولون ها (آنتی بیوتیک ها)
- داروهای خوراکی دیابت
- مهارکننده های قوی CYP2C9 مانند وریکونازول (ضد قارچ)
کسانی که علاوه بر دیکلوفناک الکل مصرف می کنند، بار مضاعف بر کبد خود وارد می کنند، زیرا اندام سم زدایی باید هر دو ماده را تجزیه کند. هنگامی که دیکلوفناک و الکل به طور همزمان مصرف شوند، افزایش تمایل به خونریزی نیز مورد بحث قرار می گیرد.
محدودیت سنی
سنی که استفاده از داروهای بدون نسخه و تجویزی حاوی دیکلوفناک مجاز است به شکل دوز خاصی (قرص، شیاف، ژل) بستگی دارد و ممکن است بین فرآورده‌ها متفاوت باشد.
پس از تجویز پزشک، استفاده حتی در دوران کودکی امکان پذیر است.
بارداری و شیردهی
دیکلوفناک باید در سه ماهه اول و دوم با احتیاط مصرف شود و تنها پس از اتمام مطالعه بهتر مسکن هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن. در سه ماهه آخر، دیکلوفناک منع مصرف دارد.
نحوه دریافت دارو با دیکلوفناک
داروهای حاوی دیکلوفناک را فقط از طریق داروخانه می توان تهیه کرد. اشکال دارویی خاصی بدون نسخه، یعنی بدون نسخه در دسترس هستند. در آلمان، اتریش و سوئیس، این امر در مورد اشکال دوز موضعی (مانند ژل دیکلوفناک، پماد، اسپری) اعمال می شود.
اشکال تک دوز (مانند قرص، کپسول نرم، شیاف) با حداکثر محتوای ماده فعال 25 میلی گرم بدون نسخه در آلمان و سوئیس در دسترس است، اما در اتریش نه.
دیکلوفناک چه مدت شناخته شده است؟
دیکلوفناک به طور سیستماتیک از داروهای مسکن قدیمی تر از کلاس ضد التهابی غیر استروئیدی ساخته شده است. این دارو در سال 1974 وارد بازار شد و اکنون جزء داروهای متعددی است.
