نحوه عملکرد سالبوتامول
سالبوتامول یکی از سمپاتومیمتیک های بتا-2 سریع الاثر و کوتاه اثر است (موادی که به طور انتخابی گیرنده های بتا-2 را فعال می کنند): به سرعت باعث گشاد شدن برونش ها می شود، اما اثر طولانی مدت (حدود چهار ساعت) باقی نمی ماند.
اثر سالبوتامول در جزئیات
سیستم عصبی خودمختار (یعنی غیر ارادی) بدن شامل دو بخش است که مانند حریفان یکدیگر رفتار می کنند: سیستم عصبی پاراسمپاتیک (پاراسمپاتیک) و سیستم عصبی سمپاتیک (سمپاتیک).
اگر سیستم عصبی پاراسمپاتیک دست بالا را داشته باشد، ضربان قلب کند می شود، هضم غذا تحریک می شود و تنش اساسی ماهیچه ها کاهش می یابد. پزشکان از واکنش "تغذیه و پرورش" ("خوردن و تولید مثل") یا واکنش "استراحت و هضم" ("استراحت و هضم") صحبت می کنند.
سالبوتامول عملکرد این هورمون‌های استرس را در ریه‌ها تقلید می‌کند، در نتیجه باعث اتساع برونش و بهبود جذب اکسیژن و آزاد شدن دی اکسید کربن می‌شود. در بقیه بدن، دارو تقریباً هیچ اثری ندارد (بنابراین به طور انتخابی بر روی ریه ها تأثیر می گذارد) و خطر عوارض جانبی را کاهش می دهد.
جذب، تخریب و دفع
پس از تجویز، سالبوتامول بسته به شکل دوز (اسفال، قرص، محلول) از طریق ریه ها یا روده ها جذب خون می شود. در عرض یک روز، 50 تا 75 درصد از مقدار ماده فعال جذب شده دوباره از طریق کلیه ها دفع می شود.
چه زمانی از سالبوتامول استفاده می شود؟
ماده فعال سالبوتامول برای درمان موارد زیر تایید شده است:
- انقباض حاد راه هوایی (انقباض برونش)
- آسم برونش و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- @ برونشیت مزمن و آمفیزم
علاوه بر این، سالبوتامول برای جلوگیری از حملات آسم ناشی از آلرژی یا ورزش و به عنوان یک مهارکننده زایمان در زایمان زودرس استفاده می شود.
نحوه استفاده از سالبوتامول
قرص ها، قطره ها، آب میوه ها و شربت ها برای استفاده خوراکی در دسترس هستند. علاوه بر این، ماده فعال را می توان به صورت تزریق یا تزریق (سرنگ) نیز تجویز کرد.
دوز سالبوتامول در اسپری ها معمولاً به گونه ای است که یک تا دو اسپری برای گشاد شدن راه های هوایی کافی است. اگر علائم پس از چند دقیقه فروکش نکرد، می توان استنشاق را تکرار کرد.
بسته به نوع و شدت بیماری راه هوایی، ترکیب با سمپاتومیمتیک های بتا-2 با اثر طولانی تر، گلوکوکورتیکوئیدها ("کورتیزون") و/یا عوامل ضد حساسیت ممکن است مناسب باشد.
اگر بیمار دچار حمله آسم شدید شده باشد یا اثر دارو کافی به نظر نمی رسد، باید در اسرع وقت با پزشک اورژانس تماس گرفته شود!
عوارض جانبی سالبوتامول چیست؟
شایع ترین عوارض جانبی سالبوتامول، لرزش، حالت تهوع، سردرد، سرگیجه و آریتمی قلبی است. با این حال، این موارد معمولاً فقط در ابتدای درمان رخ می دهند و پس از یک تا دو هفته فروکش می کنند.
هنگام استفاده از سالبوتامول چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
موارد منع مصرف
داروهای دارای اثر سیستمیک با سالبوتامول نباید در موارد زیر استفاده شوند:
- پرکاری تیروئید شدید (پرکاری تیروئید)
- شکل خاصی از بیماری مزمن عضله قلب (کاردیومیوپاتی انسدادی هیپرتروفیک)
- فئوکروموسیتوم (تومور مدولای آدرنال)
- بیماری هایی با انقباض عروق یا با اتساع پاتولوژیک دیواره عروق
اثر متقابل
به اصطلاح بتا بلوکرها (داروهایی که برای درمان آریتمی های قلبی و فشار خون استفاده می شوند) روی همان ساختار هدف مانند سالبوتامول عمل می کنند. در صورت استفاده همزمان، این می تواند منجر به تضعیف اثر متقابل شود. بنابراین استفاده از بتابلوکرها در آسم شدید توصیه نمی شود.
مصرف همزمان با مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (مهارکننده های MAO) و ضد افسردگی های سه حلقه ای (مانند آمی تریپتیلین، دزیپرامین، ایمی پرامین) ممکن است اثرات منفی سالبوتامول را بر سیستم قلبی عروقی افزایش دهد.
محدودیت سنی
تایید سالبوتامول به شکل دارویی بستگی دارد. اسپری ها از سن چهار سالگی، قرص ها از سن 14 سالگی و قطره ها از سن دو ماهگی تایید می شوند.
بارداری و تغذیه با شیر مادر
سالبوتامول در دوران بارداری و شیردهی نیز پس از مشورت با پزشک قابل استفاده است. در سه ماهه آخر بارداری می توان از آن برای کاهش یا سرکوب کامل زایمان زودرس (توکولیز) استفاده کرد. این اغلب به جلوگیری از زایمان زودرس کمک می کند.
نحوه دریافت داروهای حاوی سالبوتامول
داروهای حاوی سالبوتامول در آلمان، اتریش و سوئیس نیاز به نسخه دارند و با ارائه نسخه معتبر می‌توان آنها را از داروخانه‌ها تهیه کرد.
برخلاف اتریش یا سوئیس، قطره ها و قرص های سالبوتامول در آلمان برای مصرف در دسترس هستند. برعکس، در اتریش و سوئیس آب میوه ها یا شربت های حاوی سالبوتامول وجود دارد که در بازار آلمان موجود نیست.
