واکسن زنده و واکسن غیر فعال

واکسن زنده

واکسن های زنده حاوی پاتوژن هایی هستند که قابلیت تولید مثل دارند اما ضعیف شده اند. اینها می توانند تکثیر شوند، اما به طور کلی دیگر باعث بیماری نمی شوند. با این وجود، سیستم ایمنی با تولید آنتی بادی های خاص به پاتوژن های ضعیف شده در واکسن واکنش نشان می دهد.

مزایا و معایب واکسن های زنده

• مزیت: محافظت از واکسیناسیون پس از واکسیناسیون زنده برای مدت طولانی، در برخی موارد حتی مادام العمر (پس از ایمن سازی اولیه کامل) ادامه دارد.

عوارض جانبی معمولاً یک تا دو هفته پس از واکسیناسیون زنده رخ می دهد!

واکسن های زنده و سایر واکسن ها

واکسن های زنده را می توان همزمان با سایر واکسن های زنده تزریق کرد. یک مثال شناخته شده، ایمن سازی اولیه در برابر سرخک، اوریون، سرخجه و آبله مرغان است که همگی واکسن های زنده هستند. در اولین نوبت واکسیناسیون، کودکان واکسن MMR و واکسن آبله مرغان را همزمان دریافت می کنند. در نوبت دوم واکسیناسیون، یک واکسن چهارگانه (MMRV).

فاصله بین دو واکسیناسیون زنده ضروری است زیرا فرآیندهای خاصی می توانند در ایجاد محافظت ایمنی اختلال ایجاد کنند. به عنوان مثال، تصور می شود که واکسن سرخک به طور موقت سیستم ایمنی را تضعیف می کند. علاوه بر این، محققان فرض می‌کنند که مواد پیام‌رسان آزاد شده پس از واکسیناسیون زنده از جذب سلول‌های ایمنی و واکنش به ویروس‌های بیشتر واکسنی که خیلی زود تزریق می‌شوند، جلوگیری می‌کند.

واکسن های زنده و بارداری

واکسن های زنده نباید در دوران بارداری تجویز شوند. پاتوژن های ضعیف شده ممکن است به جنین آسیب برساند. همچنین از باردار شدن در چهار هفته پس از واکسیناسیون مناسب خودداری کنید.

از سوی دیگر، در دوران شیردهی، واکسیناسیون زنده امکان پذیر است. اگرچه مادر می تواند ویروس های واکسن را با شیر مادر خود منتقل کند، اما طبق دانش فعلی خطری برای کودک ایجاد نمی کند.

واکسن مرده

انواع مختلفی از واکسن مرده وجود دارد:

• واکسن تمام ذرات: پاتوژن کامل، کشته/غیرفعال.

• واکسن تقسیم شده: قطعات غیرفعال پاتوژن ها (بنابراین اغلب بهتر تحمل می شوند)
• واکسن پلی ساکارید: زنجیره های قندی از پوسته پاتوژن (آنها سلول های ایمنی را فقط تا حد محدودی فعال می کنند و بنابراین فقط در کودکان بزرگتر و بزرگسالان به اندازه کافی موثر هستند)
• واکسن زیر واحد (واکسن زیرواحد): فقط حاوی یک بخش پروتئینی خاص (آنتی ژن) از پاتوژن است.

• واکسن توکسوئید: اجزای غیرفعال سموم پاتوژن
• واکسن جاذب: در اینجا واکسن غیرفعال علاوه بر این به جاذب ها (مثلاً هیدروکسید آلومینیوم) متصل می شود که اثر ایمن سازی را افزایش می دهد.

مزایا و معایب واکسن های غیر فعال

• مزیت: به عنوان یک قاعده، واکسن های غیرفعال عوارض جانبی کمتری نسبت به واکسن های زنده دارند. بنابراین امروزه بیشتر واکسن ها به این دسته تعلق دارند. برخلاف واکسن‌های زنده، نیازی به فاصله‌گذاری بین واکسن‌های دیگر وجود ندارد (به بالا مراجعه کنید).

عوارض جانبی نامطلوب معمولاً در یک تا سه روز پس از واکسیناسیون با واکسن غیرفعال ظاهر می شود!

بررسی اجمالی: واکسن های زنده و مرده

جدول زیر بیماری های عمده ای را که واکسن مرده یا زنده برای آنها موجود است فهرست می کند:

واکسن های مرده	واکسن زنده
سرخک
اوریون
سرخجه
انفلوانزا	آبله مرغان (واریسلا)
هپاتیت A و B	حصبه (واکسیناسیون خوراکی)
HiB
HPV
بیماری فلج اطفال
سرفه سیاه (سیاه سرفه)
مننژوکوک
پنوموکوک
کزاز
بیماری هاری