گردش خون چگونه است؟
سیستم گردش خون یک سیستم عروقی مستقل با عملکردهای عرضه و دفع است. تمام سلول های بدن را با مواد حیاتی مانند اکسیژن (مرتبط به هموگلوبین رنگدانه قرمز خون)، مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی تامین می کند. از طرف دیگر، مواد زائد (مانند دی اکسید کربن)، توسط خون از بافت ها دور می شوند. علاوه بر این، مواد پیام رسان (مانند هورمون ها) و سلول های دفاعی سیستم ایمنی در خون گردش می کنند.
خون توسط قلب به حرکت در می آید. عضله توخالی قدرتمند روز و شب خون را از طریق رگ ها پمپاژ می کند و در نتیجه گردش خون را ادامه می دهد. قلب و سیستم عروقی با هم سیستم قلبی عروقی را تشکیل می دهند.
سیستم فشار پایین و سیستم فشار بالا
در سیستم فشار بالا - متشکل از بطن چپ در طول سیستول و همه شریان ها (از جمله آئورت و شریان ها) - فشار خون بسیار بالاتر است: در اینجا بین حدود 80 میلی متر جیوه (در طول دیاستول) و 120 میلی متر جیوه (در طول سیستول) تغییر می کند. سیستم فشار بالا حدود 15 درصد از کل حجم خون را در خود جای می دهد.
گردش خون کوچک و بزرگ
سیستم گردش خون از دو مدار به هم پیوسته تشکیل شده است: گردش خون بزرگ یا گردش خون سیستمیک و گردش خون کوچک یا گردش خون ریوی.
عملکرد دستگاه گردش خون چیست؟
مهمترین وظیفه گردش خون، توزیع و حذف مواد مغذی، مواد پیام رسان و گازها است. برای جزئیات بیشتر به متن های زیر مراجعه کنید:
گردش خون ریوی
می توانید همه چیز مهم در مورد گردش خون کم را در مقاله گردش ریوی بخوانید.
گردش پورتال
بخش خاصی از سیستم گردش خون، گردش وریدی است که خون را از دستگاه گوارش از طریق کبد به ورید اجوف تحتانی منتقل می کند. در مقاله گردش ورید پورتال می توانید در این مورد بیشتر بخوانید.
گردش خون چگونه تنظیم می شود؟
سیستم گردش خون یا فشار خون توسط مکانیسم‌های مختلفی تنظیم می‌شود که شامل سیستم عصبی خودمختار و هورمون‌ها می‌شود.
برعکس، افت فشار خون نیز توسط حسگرها ثبت و به مغز گزارش می شود. فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک ضربان قلب را افزایش می دهد و رگ ها منقبض می شوند - فشار خون دوباره افزایش می یابد.
حسگرهای مهم برای تنظیم فشار خون نیز در کلیه ها قرار دارند. زمانی ثبت می شوند که جریان خون به کلیه ها کاهش یابد. در نتیجه، ماده پیام رسان رنین به طور فزاینده ای آزاد می شود که به نوبه خود باعث آزاد شدن آنژیوتانسین II می شود. این هورمون باعث انقباض عروق می شود که فشار خون را بالا می برد.
در دراز مدت، گردش خون یا فشار خون را می توان با تعادل آب و الکترولیت کنترل کرد. اگر فشار خون بالا باشد، بدن می تواند آب بیشتری را از طریق کلیه ها دفع کند و در نتیجه حجم خون را کاهش دهد - فشار خون کاهش می یابد. اگر فشار خون خیلی پایین باشد، کلیه ها می توانند آب بیشتری را در بدن حفظ کنند تا حجم خون و در نتیجه دوباره فشار خون افزایش یابد.
فشار خون بالا (فشار خون شریانی) بار اصلی بر قلب و گردش خون است: افراد مبتلا فشار خون 140/90 میلی‌متر جیوه یا بیشتر در مدت زمان طولانی دارند. بدون درمان، این به قلب و عروق خونی آسیب می رساند.
اگر اولین مقدار فشار خون (سیستولیک) کمتر از 100 میلی‌متر جیوه باشد، افت فشار خون وجود دارد (فشار خون پایین). این فقط در صورتی اهمیت پزشکی دارد که فرد مبتلا علائمی مانند کاهش عملکرد، اختلال در توانایی تمرکز یا سردی دست‌ها و پاها را نشان دهد.
در برخی افراد، بلند شدن سریع از حالت درازکش یا نشسته باعث افت ناگهانی فشار خون می شود (افت فشار خون ارتواستاتیک): مبتلایان احساس سرگیجه، زنگ زدن در گوش و سوسو زدن در جلوی چشم دارند. علائم دیگری مانند تپش قلب، تعریق و رنگ پریدگی و حتی فروپاشی گردش خون و غش (سنکوپ) نیز ممکن است.
