بررسی اجمالی
- علائم: کاهش رشد در طول استخوان های بازو و ران، بزرگ شدن جمجمه، تغییر شکل ستون فقرات
- علل: استخوانی شدن زودرس سلول های غضروفی تشکیل شده در صفحات رشد که در نتیجه رشد طولی متوقف می شود.
- تشخیص: تشخیص مشکوک بر اساس علائم معمولی که با تجزیه و تحلیل ژنتیکی تأیید می شود
- درمان: تنها در صورت بروز علائم ضروری است، طول دست‌ها و پاها را می‌توان تحت شرایط خاص با جراحی تنظیم کرد.
- پیش آگهی: اختلال در رشد استخوان می تواند منجر به مشکلات سلامتی مانند درد، وضعیت نامناسب و عفونت های مکرر شود، امید به زندگی طبیعی است.
آکندروپلازی چیست؟
آکندروپلازی که با نام های کندرودیسپلازی یا کندرودیستروفی نیز شناخته می شود، شایع ترین علت کوتاهی قد (کوتوله بودن) است. با این حال، به طور کلی، این بیماری بسیار نادر است: حدود یک نوزاد از هر 25,000 نوزاد در سراسر جهان مبتلا می شود. جهش ژنتیکی می تواند خود به خود رخ دهد یا از والدین مبتلا به ارث برسد. حتی قبل از تولد، پزشکان می توانند اولین علائم بیماری را در اسکن اولتراسوند از جنین تشخیص دهند.
آکندروپلازی: علائم
در آکندروپلازی، به ویژه بازوها و ران ها کوتاه می شوند، در حالی که تنه تحت تأثیر قرار نمی گیرد. از آنجایی که فقط برخی از استخوان ها به میزان محدودی رشد می کنند، نسبت بدن تغییر می کند (کوتاهی نامتناسب قد). برخی از خصوصیات معمول آکندروپلازی را می توان بلافاصله پس از تولد یا حتی در طی معاینات اولتراسوند در دوران بارداری در نوزاد مشاهده کرد. این شامل
- نیم تنه بلند و باریک
- جمجمه بزرگ شده با پیشانی بلند
- یک ریشه صاف و فرورفته بینی
- دست های پهن و کوتاه با انگشتان کوتاه
- فاصله بزرگ شده بین انگشت وسط و انگشت حلقه (دست سه گانه)
بارزترین علامت افراد مبتلا به آکندروپلازی کوتاهی قد آنهاست. زنان مبتلا به طور متوسط بین 118 تا 130 سانتی متر قد و مردان بین 125 تا 137 سانتی متر قد دارند. ستون فقرات نیز در افراد مبتلا به طور یکنواخت رشد نمی کند. در نتیجه، ستون فقرات سینه ای بیشتر به سمت جلو (کیفوز) و ستون فقرات کمری بیشتر به سمت عقب (کمر توخالی) خمیده می شود. در نتیجه، افراد مبتلا شکم برآمده و راه رفتن دست و پا زدن دارند.
در ساق پا، ساق داخلی نسبت به نازک نی خارجی کوتاه شده است. در نتیجه، پاها به سمت بیرون خم می شوند ("پاهای کمان"، وضعیت واروس). بسیاری از مبتلایان به دلیل تغییر شرایط آناتومیکی، در ناحیه پشت و در مفاصل زانو و لگن درد دارند. علاوه بر این، عفونت های گوش میانی و سینوس ها بیشتر ایجاد می شود.
علاوه بر این، اغلب فشار خون پایین (هیپوتانسیون) و کاهش کلی تنش عضلانی (تون عضلانی) وجود دارد. نوزادان مبتلا به آکندروپلازی اغلب دچار مکث در تنفس (آپنه) می شوند. در نوزادان، رشد حرکتی به تأخیر می افتد. با این حال، نه هوش و نه امید به زندگی در افراد مبتلا به آکندروپلازی تغییر نمی کند.
آکندروپلازی: علل
واژه آکندروپلازی از یونانی گرفته شده و به معنای "عدم تشکیل غضروف" است. در آکندروپلازی، یک محل در ژن رشد FGFR-3 (گیرنده فاکتور رشد فیبروبلاستیک) به طور غیر طبیعی تغییر می کند (جهش نقطه ای). این ژن حاوی دستورالعمل‌های ساختمانی برای به اصطلاح گیرنده فاکتور رشد فیبروبلاست، پروتئینی است که سیگنال‌های رشد را دریافت و منتقل می‌کند. به دلیل جهش، گیرنده به طور دائم فعال است - یعنی حتی بدون سیگنال های رشد متناظر - در نتیجه سلول های غضروفی در صفحه رشد سیگنال های رشد نادرستی دریافت می کنند.
در حدود 80 درصد از افراد مبتلا به آکندروپلازی، علت بیماری یک جهش نقطه ای جدید (خود به خود) در سلول های زایای والدین است. بنابراین والدین خود سالم هستند. خطر چنین جهش جدیدی با افزایش سن پدر افزایش می یابد. بسیار بعید است (کمتر از یک درصد) که والدین سالم چندین فرزند مبتلا به آکندروپلازی داشته باشند.
در 20 درصد باقیمانده، ژن FGFR-3 قبلاً در یک یا هر دو والد تغییر یافته است. والدین مبتلا به احتمال 50 درصد ژن غیرطبیعی را به فرزند خود منتقل می کنند. اگر مادر و پدر هر دو مبتلا به آکندروپلازی باشند، شانس داشتن فرزند سالم 25 درصد و برای کودکی که آکندروپلازی نیز دارد 50 درصد است. کودکانی که ژن بیمار را از هر دو والدین به ارث می برند (25 درصد) زنده نمی مانند.
آکندروپلازی: معاینات و تشخیص
آکندروپلازی توسط پزشک در دوران کودکی بر اساس ویژگی های مشخصه تشخیص داده می شود. آنها اغلب می توانند کوتاه شدن ران را در اوایل هفته بیست و چهارم بارداری در طی سونوگرافی تشخیص دهند. قد نوزادان در زمان تولد به طور متوسط 24 سانتی متر است، یعنی کمی کوچکتر از کودکان سالم.
در صورت مشکوک بودن به آکندروپلازی، اسکن منظم MRI از سر و گردن باید در دوران کودکی انجام شود. این به پزشک این امکان را می دهد که به عنوان مثال، تعیین کند که آیا کانال مایع مغزی نخاعی بین سر و گردن به اندازه کافی گسترده است یا اینکه آیا جراحی لازم است.
او همچنین رشد بدن را ثبت می کند و موقعیت پاها و ستون فقرات را بررسی می کند. در صورت بروز علائمی مانند درد، علائم فلج یا التهاب مکرر، توصیه می شود با متخصصانی مانند ارتوپد، متخصص مغز و اعصاب یا متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید.
برای والدینی که فرزند متولد نشده آنها مشکوک به آکندروپلازی است، متخصص ژنتیک انسانی فرد مناسبی است که باید با آنها تماس بگیرند. این امر در مورد والدینی که قبلاً دارای یک فرزند مبتلا به این بیماری هستند نیز صدق می کند. متخصص ژنتیک انسانی متخصص بیماری های ژنتیکی است. آنها می توانند آکندروپلازی را تشخیص دهند و معاینات پیشگیرانه لازم را آغاز کنند. آنها همچنین می توانند به والدین در مورد تنظیم خانواده مشاوره دهند.
آکندروپلازی: درمان
دارودرمانی
ماده فعال تایید شده توسط آژانس دارویی اروپا (EMA) در سال 2021، گیرنده فاکتور رشد FGFR-3 را مهار می کند که به طور دائم در آکندروپلازی فعال می شود و از رشد طبیعی استخوان جلوگیری می کند. مهار FGFR-3 علائم بیماری را بهبود می بخشد. در مطالعه تاییدیه، کودکان مبتلا بین سنین 18 تا 1.5 سال به طور متوسط XNUMX سانتی متر بیشتر از کودکان درمان نشده رشد می کردند.
بلند شدن ساق پا
اگر ناهنجاری قابل توجهی در پا وجود داشته باشد، می توان آن را با جراحی اصلاح کرد. روش مورد استفاده حواس پرتی کالوس نامیده می شود. پزشک استخوان را برش می دهد و سپس آن را با کمک یک سیستم نگهدارنده (فیکساتور خارجی) که از بیرون از طریق پوست متصل است، ثابت می کند. از طرف دیگر، پزشک یک ناخن مخصوص که به عنوان ناخن اکستنشن شناخته می‌شود، وارد حفره مغز استخوان می‌کند.
در تمام دستگاه ها، قسمت های استخوانی جدا شده به آرامی و به طور مداوم پس از عمل از یکدیگر دور می شوند (حواس پرتی). این باعث می شود که استخوان جدید (پینه) بین دو انتهای استخوان تشکیل شود. حدود یک ماه طول می کشد تا یک سانتی متر استخوان ساختار یافته و جامد تشکیل شود. اعصاب و عروق خونی در طی این روش رشد می کنند. از سوی دیگر، ماهیچه ها و تاندون ها تنها می توانند تا حدی محدود شوند.
تثبیت ستون فقرات
اگر محدودیت حرکتی، فلج یا درد شدید به دلیل تنگی کانال نخاعی رخ دهد، اعصاب گرفتار شده باید تسکین داده شوند. برای انجام این کار، پزشک می تواند ستون فقرات را با استفاده از پلاک ها و پیچ ها از طریق جراحی تثبیت کند. این نوع عملیات معمولاً با محدودیت حرکتی همراه است. اگر مایع عصبی نتواند به اندازه کافی از سر خارج شود، می توان آن را از طریق یک کانال مصنوعی ایجاد شده به داخل حفره شکم تخلیه کرد. این نیز نیاز به یک روش جراحی دارد.
عمل در ناحیه گوش، حلق و بینی
اگر آکندروپلازی باعث عفونت های مکرر گوش میانی یا سینوس پارانازال شود، می توان با جراحی تهویه هر دو اندام را بهبود بخشید. چنین اعمالی بر روی افراد سالم با عفونت های مکرر گوش میانی و سینوس ها نیز انجام می شود.
آکندروپلازی: سیر بیماری و پیش آگهی
تغییر رشد استخوان می تواند منجر به محدودیت های سلامتی مانند سرماخوردگی مکرر، وضعیت نامناسب، درد، هیدروسفالی و فلج شود. آنها را می توان در مراحل اولیه با معاینات منظم تشخیص داد و درمان کرد. والدین می توانند این بیماری ارثی را به فرزندان خود منتقل کنند. بنابراین مشاوره ژنتیک برای تنظیم خانواده توصیه می شود. افراد مبتلا به آکندروپلازی هوش طبیعی و امید به زندگی طبیعی دارند.