آمیلوئیدوز: علائم، درمان

بررسی اجمالی

• آمیلوئیدوز چیست؟ آمیلوئیدوز بیماری ناشی از رسوب پروتئین است. اندام های مختلف تحت تأثیر قرار می گیرند.
• پیش آگهی: در این مورد نمی توان اظهار نظر کلی کرد. علاوه بر نوع فرعی، عمدتاً به تعداد اعضایی که تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد.
• علائم: علائم مختلف بسته به اندام های آسیب دیده.
• تشخیص: شمارش خون، آزمایش ادرار. جمع آوری نمونه های بافت برای معاینه آزمایشگاهی، تکنیک های تصویربرداری مانند سینتی گرافی
• درمان: درمان بیماری زمینه ای محرک؛ داروهایی که ممکن است رسوب پروتئین را کاهش دهند

آمیلوئیدوز چیست؟

اکنون دانشمندان بیش از 30 مورد از این پروتئین ها را شناسایی کرده اند. برای مثال، محرک‌ها، بیماری‌های خاص یا تغییراتی در ماده ژنتیکی هستند که منجر به افزایش رسوب پروتئین‌های کم محلول می‌شوند. آمیلوئیدوز بر اندام های مختلف تأثیر می گذارد.

آمیلوئیدوز یک تصویر بالینی یکنواخت نیست. آمیلوئیدوزهای موضعی با رسوب در یک ناحیه از بدن یا اختلالات در کل بدن (آمیلوئیدوزهای سیستمیک) وجود دارد.

فرکانس

ارقام قابل اعتمادی در مورد فرکانس وجود ندارد. محققان یک مورد در هر 100,000 نفر را برای آمیلوئیدوز سیستمیک در بریتانیا ذکر می کنند. سایر گروه های تحقیقاتی 13 تا 100,000 مورد در هر XNUMX نفر را برای کشورهای صنعتی غربی پیدا کردند.

فرم های رایج

آمیلوئیدوز AL

این شایع ترین شکل است که 68 درصد از کل آمیلوئیدوزها را تشکیل می دهد. "AL" به معنای "آمیلوئید متشکل از زنجیره های سبک" است. سلول های خاصی در مغز استخوان (سلول های پلاسما) تحت تأثیر قرار می گیرند که آنتی بادی تولید می کنند. آنتی بادی ها از دو زنجیره سبک و دو زنجیره سنگین یعنی زنجیره های پروتئینی بزرگ و کوچک تشکیل شده اند.

آمیلوئیدوز AA

آمیلوئیدوز AA با فراوانی حدود دوازده درصد در رتبه دوم قرار دارد. توسط پروتئین فاز حاد به اصطلاح تحریک می شود. این پروتئینی است که پس از صدمات یا عفونت در بدن تشکیل می شود.

برخی از ویروس ها، باکتری ها، بیماری های التهابی مزمن روده یا سرطان منجر به این شکل می شوند. علائم معمولاً در کلیه، طحال، کبد، غدد فوق کلیوی و دستگاه گوارش رخ می دهد.

آمیلوئیدوز ATTR

در نوع ارثی نادرتر، علائم در سنین 20 تا 80 سالگی ظاهر می شود. در این حالت، اعصاب محیطی و خودمختار نیز اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند و به ندرت چشم ها و کلیه ها.

آمیلوئیدوز A-Beta2-M

با این حال، بتا2 میکروگوبولین به دلیل اندازه آن بر روی غشاهای فیلتر دیالیز گیر می کند و در خون باقی می ماند. در نتیجه در بدن انباشته شده و رسوب می کند. بیماران مبتلا به ویژه درد در مفاصل را گزارش می کنند. در بسیاری از موارد، سندرم تونل کارپال نیز رخ می دهد.

آمیلوئیدوز AFib

آمیلوئیدوز AFib به طور مشابه نادر است (1.7 درصد). پزشکان همچنین از آن به عنوان آمیلوئیدوز زنجیره ای فیبرینوژن ارثی Aα یاد می کنند زیرا رسوبات را می توان به تغییرات در ژن فیبرینوژن ردیابی کرد. فیبرینوژن پروتئینی است که نقش اصلی در لخته شدن خون دارد.

کلوخه شدن عمدتا در کلیه ها اتفاق می افتد. پیامدهای آن از نیاز به دیالیز تا پیوند کلیه متغیر است.

آیا می توانی از آن بمیری؟

آیا آمیلوئیدوز ارثی است؟

آمیلوئیدوزهای مختلفی وجود دارد. دو نوع رایج آن ارثی نیستند. آمیلوئیدوز AA توسط برخی التهاب ها، عفونت ها یا سرطان ها ایجاد می شود. عوامل ارثی در اینجا نقشی ندارند. آمیلوئیدوز AL به دلیل برخی اختلالات خونی است و مستقیماً ارثی نیست. بیمارانی که نیاز به دیالیز طولانی مدت دارند، گاهی اوقات به آمیلوئیدوز AB مبتلا می شوند. به دلیل درمان است.

چه ارثی و چه اکتسابی، همه آمیلوئیدوزها تحت تأثیر تشکیل پروتئین های کم محلول بسیار زیاد قرار می گیرند که رسوب می کنند و در نهایت باعث بیماری می شوند. بسیاری از این پروتئین ها در خون یا اندام ها حل می شوند. بیماری های متابولیک مختلف، التهاب های مزمن یا عفونت های مزمن باعث می شوند که غلظت آنها به شدت افزایش یابد تا زمانی که دیگر قابل حل نباشند.

رسوبات ساختار بافت ها را مختل می کنند و برای سلول ها سمی هستند. این منجر به محدودیت در عملکرد اندام ها، به عنوان مثال در قلب، کلیه یا سیستم عصبی مرکزی می شود.

علائم آمیلوئیدوز چیست؟

علائم با درگیری کلیه ها

پروتئین های کم محلول یا روی رگ های مویرگی سلول های کلیوی یا در عروق ورودی و خروجی کلیه ها تشکیل می شوند. بیماران اغلب متوجه می شوند که ادرار آنها بسیار کف آلود است. کلیه دیگر به درستی کار نمی کند و تجمع آب (ادم) رخ می دهد.

علائم با درگیری قلب

بیماران تنگی نفس، فشار خون پایین و از ضعف عمومی رنج می برند. سپس پزشکان از آمیلوئیدوز قلبی صحبت می کنند.

علائم با درگیری مغز و سیستم عصبی مرکزی

علائم با درگیری سیستم عصبی محیطی

اگر رسوبات بر روی اعصاب خارج از مغز و نخاع ایجاد شود، بسیاری از افراد مبتلا دچار اختلالات حرکتی یا احساسات می شوند. بسته به محل رسوب، افراد مبتلا به آمیلوئیدوز در تخلیه صحیح معده، روده و/یا مثانه مشکل دارند. اختلال نعوظ نیز شایع است. پزشکان از این موارد به عنوان پلی نوروپاتی یاد می کنند.

علائم با درگیری بافت های نرم مختلف

همچنین ممکن است کانال ستون فقرات که طناب نخاعی از آن عبور می کند باریک شود (تنگی کانال نخاعی). علاوه بر این، برخی از مبتلایان به آمیلوئیدوز، تاندون دوسر بازو را پاره می کنند (پارگی تاندون دوسر بازو).

علائم با درگیری معده و روده

علاوه بر این، آمیلوئیدوز در دستگاه گوارش منجر به حالت تهوع، نفخ یا یبوست و حتی انسداد روده می شود. افراد مبتلا به طور ناخواسته وزن کم می کنند زیرا اجزای غذا دیگر به اندازه کافی مورد استفاده قرار نمی گیرند. آنها اغلب خسته و به سرعت خسته می شوند. درد در ناحیه شکم گاهی اوقات نشان دهنده بزرگ شدن غیر طبیعی کبد است.

دکتر چیکار میکنه؟

معاینات اولیه توسط پزشک عمومی

در مشاوره با بیمار، پزشک شرایط احتمالی از قبل موجود را ضبط می کند و به صداهای تنفسی، قلبی، عروقی و روده گوش می دهد. شمارش خون زیاد و آزمایش ادرار نیز مناسب است. نشانه‌های آمیلوئیدوز شامل سطوح بالای پروتئین در ادرار، بیماری‌های عضله قلب (کاردیومیوپاتی)، بیماری‌های سیستم عصبی (نوروپاتی‌ها)، سرطان‌های سیستم خونساز (مولتیپل میلوما) یا بزرگ شدن کبد است.

برای تایید آمیلوئیدوز به عنوان یک تشخیص، متخصصان با استفاده از یک سوزن مخصوص، نمونه بافتی را از اندام آسیب دیده یا بافت چربی زیر جلدی خارج می کنند. آنها این نمونه را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه می فرستند. در آنجا، متخصصان بافت را با رنگ آمیزی با رنگ قرمز کنگو، یک ماده شیمیایی خاص، و مشاهده آن در زیر میکروسکوپ بررسی می کنند.

سینتی گرافی همچنین برای تشخیص آمیلوئیدوز ATTR با درگیری قلبی مناسب است. پیش نیاز این است که آمیلوئیدوز AL قبلاً با آزمایش خون و ادرار رد شده باشد.

آمیلوئیدوز چگونه درمان می شود؟

درمان حمایتی

برخی از درمان های طب عمومی در آمیلوئیدوز موثر بوده اند. به عنوان مثال، پزشکان رژیم غذایی کم نمک، دیورتیک ها و داروهای خاص قلبی را برای نارسایی قلبی توصیه می کنند.

اگر علائم شدیدتر باشد، از داروهای اضافی، ضربان‌ساز یا دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت استفاده می‌شود. این وسیله ای است که به جلوگیری از مرگ ناگهانی قلبی در صورت بروز آریتمی های قلبی خطرناک کمک می کند.

درمان آمیلوئیدوز AL

پزشکان آمیلوئیدوز AL را با داروهای شناخته شده از درمان سرطان درمان می کنند. این داروها شامل داروهای کلاسیک سرطان (شیمی درمانی/سیتواستاتیک)، آنتی بادی های ویژه و کورتیزون است. شکل دقیق درمان به عوامل مختلفی از جمله سن و مرحله بیماری بستگی دارد.

شیمی درمانی با دوز بالا با پیوند سلول های بنیادی

بیمارانی که کاندید پیوند سلول های بنیادی هستند، ابتدا روشی را دریافت می کنند که به عنوان درمان القایی شناخته می شود. پزشکان معمولاً از ترکیبات فعال بورتزومیب و دگزامتازون، گاهی اوقات در ترکیب با سیکلوسفامید ("CyBorD") استفاده می کنند. پس از آن شیمی درمانی با دوز بالا با ماده فعال ملفالان انجام می شود. هدف هر دو روش از بین بردن سلول های پلاسما باعث ایجاد بیماری می شود.

شیمی درمانی معمولی یا درمان ترکیبی

اگر آسیب اندام در آمیلوئیدوز AL قبلاً پیشرفته باشد، درمان با دوز بالا و به دنبال آن پیوند سلول های بنیادی دیگر گزینه ای نیست. همین امر در مورد بیمارانی که دیگر آمادگی کافی برای این کار ندارند (مثلاً به دلیل سن و بیماری های قبلی) صدق می کند. این مورد در حدود سه چهارم تمام بیماران است. سپس پزشکان شیمی درمانی معمولی را انجام می دهند که اغلب با سایر مواد فعال ترکیب می شود.

• ملفالان و دگزامتازون
• بورتزومیب با سیکلوفسفامید و دگزامتازون
• لنالیدومید، ملفالان و دگزامتازون

درمان آمیلوئیدوز AA

آمیلوئیدوز AA با بیماری های التهابی همراه است. برای کاهش سطح آمیلوئید A سرم، پزشکان همیشه سعی در یافتن علت و درمان آن با داروهای مناسب دارند. اگر تب مدیترانه ای خانوادگی، یک بیماری ارثی با دوره های تب و درد باشد، داروی کلشی سین اولین انتخاب است.

درمان آمیلوئیدوز ATTR

بیمارانی که از آمیلوئیدوز ارثی ATTR رنج می برند، به دلیل جهش در ماده ژنتیکی که بیش از 99 درصد آن در کبد رخ می دهد، شکل تغییر یافته ای از پروتئین ترانس تیرتین را ایجاد می کنند. در حالی که قبلا پیوند کبد تنها رویکرد درمانی بود، در حال حاضر داروهایی وجود دارند که پیشرفت بیماری را کند می کنند یا از آن جلوگیری می کنند.

در بیماران بالغ آمیلوئیدوز ATTR مبتلا به بیماری عضله قلب (کاردیومیوپاتی)، ماده فعال تافامیدیس رسوب بیشتر در عضله قلب را کند می کند.

پیشگیری

هیچ اقدام پیشگیرانه ای در برابر انواع ارثی آمیلوئیدوز وجود ندارد. برای پیشگیری از سایر اشکال، عفونت های مزمن و بیماری های التهابی مزمن باید به سرعت درمان شوند.