نحوه عملکرد دیگوکسین
دیگوکسین از گروه گلیکوزیدهای دیژیتالیس (مانند دیژیتوکسین) است. همه اعضای این گروه مشخصات عمل یکسانی دارند و فقط در سرعت و مدت زمان عمل در بدن با هم تفاوت دارند.
دیگوکسین آنزیمی را در غشای سلولی سلول های عضله قلب مسدود می کند که به اصطلاح Na/K-ATPase وابسته به منیزیم نامیده می شود. این آنزیم یون های سدیم را از سلول خارج می کند و در عوض یون های پتاسیم را به داخل سلول می رساند.
نتیجه افزایش انقباض عضلات قلب (اثر اینوتروپیک مثبت) است. علاوه بر این، دیگوکسین سرعت ضربان قلب را کاهش می دهد (اثر کرونوتروپیک منفی)، هدایت (اثر دروموتروپیک منفی) را مهار می کند و تحریک پذیری قلب را افزایش می دهد (اثر باتموتروپیک مثبت).
جذب، تخریب و دفع
دیگوکسین را می توان از طریق دهان (خوراکی) یا مستقیماً در ورید (داخل وریدی) تجویز کرد. وقتی دارو به صورت داخل وریدی تجویز می شود، 15 تا 30 دقیقه طول می کشد تا اثر کند و پس از 1.5 تا 5 ساعت به حداکثر اثر خود می رسد. با مصرف خوراکی، شروع اثر و دستیابی به حداکثر اثر کمی بیشتر طول می کشد.
چه زمانی از دیگوکسین استفاده می شود؟
دیگوکسین برای نارسایی قلبی و اشکال خاصی از آریتمی (مانند فیبریلاسیون دهلیزی) تجویز می شود.
نحوه استفاده از دیگوکسین
پس از آن، دوز نگهدارنده کمتر معمولاً 0.25 تا 0.375 میلی گرم یک بار در روز تجویز می شود. با این حال، دوز همیشه به صورت جداگانه تنظیم و با تعیین غلظت پلاسمایی منظم کنترل می شود.
در صورت اختلال در عملکرد کلیه، دوز کاهش می یابد و/یا فاصله بین دوزها افزایش می یابد.
عوارض جانبی دیگوکسین چیست؟
در مردان، بزرگ شدن غدد پستانی (ژنیکوماستی) و اختلال عملکرد کبد در موارد نادرتر رخ می دهد. گاهی اوقات تغییرات شمارش خون مانند کمبود پلاکت (ترومبوسیتوپنی) نیز ایجاد می شود.
هنگام استفاده از دیگوکسین به چه نکاتی باید توجه کرد؟
موارد منع مصرف
دیگوکسین نباید در موارد زیر استفاده شود:
- حساسیت به ماده فعال یا سایر گلیکوزیدهای قلبی
- سطح کلسیم بیش از حد بالا (هیپرکلسمی)
- کاردیومیوپاتی انسدادی هیپرتروفیک (بیماری ژنتیکی قلبی با بزرگ شدن عضله قلب)
- اشکال خاصی از آریتمی قلبی (مانند بلوک AV درجه II و III و سندرم WPW)
- استفاده همزمان از نمک های کلسیم داخل وریدی
تداخلات
سایر داروها می توانند فراهمی زیستی گلیکوزید قلبی را در بدن افزایش دهند، به عنوان مثال آنتی بیوتیک های خاص (مانند تتراسایکلین ها، اریترومایسین). برخی از داروها مانند کینیدین، آمیودارون، وراپامیل و دیلتیازم (عامل آریتمی قلبی) و اسپیرونولاکتون (ادرارآور) باعث کاهش دفع دیگوکسین می شوند.
تداخلات دیگری نیز امکان پذیر است که پزشک معالج هنگام تجویز آنها را در نظر می گیرد.
محدودیت سنی
در صورت لزوم، دیگوکسین ممکن است از بدو تولد تجویز شود.
بارداری و شیردهی
گلیکوزیدهای قلبی مانند دیگوکسین ممکن است در دوران بارداری در موارد نارسایی قلبی و آریتمی قلبی مادر یا جنین استفاده شود.
نحوه تهیه دارو با دیگوکسین
دیگوکسین در آلمان، اتریش و سوئیس نیاز به نسخه دارد و فقط با نسخه از داروخانه ها در دسترس است.
