بررسی اجمالی
- علائم: تشعشع درد بالای شکم، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ، مدفوع چرب، بدبو، علائم کمبود ویتامین (به عنوان مثال، تمایل به خونریزی، شب کوری)، دیابت.
- علل و عوامل خطر: در بیشتر موارد، مصرف زیاد الکل. به طور معمول، علل ژنتیکی، بیماری های خاص یا داروها
- درمان: پرهیز از الکل، رژیم غذایی کم چرب و کم کربوهیدرات، مسکن، انسولین درمانی برای دیابت شیرین، گاهی اوقات جراحی.
- سیر بیماری: در صورت عدم درمان، علائم به آرامی بدتر شده و کیفیت زندگی و امید به زندگی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
- پیشگیری: از مصرف مکرر الکل خودداری کنید، زیرا این مهم ترین علت در نظر گرفته می شود.
پانکراتیت مزمن چیست؟
این بیماری اغلب در افرادی که در دهه سوم و چهارم زندگی خود هستند رخ می دهد. در بیشتر موارد، مصرف طولانی مدت الکل علت آن است. به ندرت، پانکراتیت مزمن در دوران کودکی ایجاد می شود. سپس یک جزء ژنتیکی معمولاً نقش دارد.
علائم چیست؟
علاوه بر درد، پانکراتیت مزمن اغلب باعث علائمی مانند کاهش اشتها، حالت تهوع، استفراغ و کاهش وزن می شود. به ویژه غذاهای چرب اغلب باعث ایجاد مشکل می شوند. علاوه بر این، مبتلایان اغلب مدفوع چرب و بدبو دارند و از نفخ شکم رنج می برند.
در مرحله پیشرفته پانکراتیت مزمن، تولید هورمون هایی برای تنظیم گلوکز خون نیز کاهش می یابد: انسولین (سطح گلوکز خون را کاهش می دهد) و گلوکاگون (سطح گلوکز خون را افزایش می دهد). در نتیجه دیابت ایجاد می شود.
علل و عوامل خطر
علل ژنتیکی (پانکراتیت ارثی)
در پانکراتیت ارثی، پانکراس در کودکی ملتهب می شود. یک نقص ژنتیکی منجر به تغییر ساختار و عملکرد یک ماده درون زا می شود که آنزیم های گوارشی را فعال می کند: تریپسینوژن. در نتیجه، آنزیم های گوارشی از قبل در پانکراس و نه تنها در روده کوچک فعال می شوند. آنها بافت پانکراس را "هضم" می کنند که منجر به یک واکنش التهابی می شود.
داروها
برخی از داروها گاهی اوقات باعث ایجاد پانکراتیت مزمن می شوند. این داروها شامل بتابلوکرها، دیورتیک ها، مهارکننده های ACE، استروژن ها یا داروهای ضد صرع هستند. مانند الکل، این داروها به بافت پانکراس آسیب می رسانند و باعث التهاب آن می شوند.
کلسیم اضافی در پرکاری پاراتیروئید
بیش از حد تری گلیسیرید (هیپرتری گلیسیریدمی).
افزایش بیش از حد برخی از چربی های خون (تری گلیسیرید) با مقادیر بالای 1000 میلی گرم در دسی لیتر نیز در موارد نادر باعث پانکراتیت مزمن می شود. مکانیسم دقیق این امر هنوز به وضوح شناخته نشده است. متخصصان گمان می کنند که جدا شدن تری گلیسیرید (با کمک لیپاز) باعث تولید اسیدهای چرب آزاد می شود که باعث التهاب سلول های پانکراس می شود.
پانکراتیت خود ایمنی
معاینات و تشخیص
اگر به پانکراتیت مزمن مشکوک هستید، بهتر است با پزشک خانواده یا متخصص داخلی و گوارش مشورت کنید. شرح دقیق علائم و هرگونه بیماری قبلی، اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت سلامتی شما (تاریخچه) در اختیار پزشک قرار می دهد. علاوه بر این، پزشک به عنوان مثال موارد زیر را جویا می شود:
- دقیقاً کجا درد می کند و آیا درد به بیرون تابش می کند یا خیر
- فرد مبتلا چقدر الکل می نوشد یا اینکه آیا وابستگی به الکل وجود دارد
- این که آیا فرد مبتلا از اسهال براق و چرب رنج می برد
- اینکه آیا سابقه پانکراتیت وجود داشته است یا خیر
- مشخص شده است که آیا سطح چربی خون بالا وجود دارد یا سطح کلسیم بالا
- اینکه آیا فرد مبتلا دارو مصرف می کند
معاینهی جسمی
آزمایش خون
در طول یک شعله ور شدن التهاب حاد، آنزیم های پانکراس اغلب در خون افزایش می یابد. اینها شامل لیپاز تجزیه کننده چربی، آمیلاز تجزیه کننده کربوهیدرات و آنزیم الاستاز تجزیه کننده پروتئین است. با این حال، سطح خون آنزیم های گوارشی در همه افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن افزایش نمی یابد.
معاینه مدفوع
غلظت کمتر از 200 میکروگرم در هر گرم مدفوع نشان دهنده آسیب عملکرد پانکراس برون ریز است. در غلظت الاستاز کمتر از 100 میکروگرم در هر گرم مدفوع، پزشکان این اختلال عملکردی را به عنوان شدید طبقه بندی می کنند.
روش های تصویربرداری
برای تشخیص پانکراتیت مزمن، پزشک معاینه اولتراسوند شکم (سونوگرافی شکم)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) را انجام می دهد. از اقدامات تصویربرداری می توان برای ارزیابی میزان آسیب بافت استفاده کرد. کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) می تواند برای تعیین اینکه آیا تومور در لوزالمعده یا مجرای صفراوی علت علائم است، استفاده می شود.
به دلیل دوره های التهابی مکرر، بافت پانکراس به مرور زمان زخمی می شود و کلسیفیکاسیون ایجاد می شود. معاینه اولتراسوند شکم (سونوگرافی شکم) نشانه های اولیه این مورد را ارائه می دهد. اگر چنین کلسیفیکاسیونی وجود داشته باشد، شواهدی از پانکراتیت مزمن در نظر گرفته می شود. با این حال، لوزالمعده اغلب نمی‌تواند با معاینه سونوگرافی معمولی به‌طور بهینه دیده شود، زیرا در حفره شکمی پشت سایر اندام‌ها قرار دارد.
توموگرافی کامپیوتری و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
در صورت مشکوک بودن به پانکراتیت مزمن، توموگرافی کامپیوتری (CT) تصویری دقیق از پانکراس ارائه می دهد. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) تصویربرداری دقیق تری را ارائه می دهد.
کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP).
از آنجایی که پانکراتیت مزمن گاهی اوقات با پیشرفت تومور (سرطان پانکراس) ایجاد می کند، در بسیاری از موارد پزشک کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد (ERCP) را انجام می دهد.
تشخیص ژنتیکی
اگر مشکوک به پانکراتیت مزمن ژنتیکی وجود داشته باشد، به عنوان مثال به این دلیل که افراد خانواده نزدیک قبلاً به این بیماری مبتلا بوده اند، تجزیه و تحلیل ژنتیکی ممکن است مفید باشد. در این مورد، افراد مبتلا باید از متخصصان مربوطه مشاوره بگیرند.
رفتار
حداقل برای افرادی که از نظر جسمی به الکل وابسته هستند، اولین گام سم زدایی در کلینیک است، جایی که تحت نظارت پزشکی و در صورت لزوم با حمایت دارویی بر علائم ترک فیزیکی غلبه می کنند. این اقدامات با اقدامات مناسب بیشتر دنبال می شود. اینها شامل درمان اعتیاد سرپایی یا بستری برای تحت کنترل درآوردن وابستگی روانی به الکل و حضور در گروه‌های خودیاری برای حمایت از این فرآیند است.
علاوه بر این، علائم پانکراتیت مزمن را می توان با کمک داروها و روش های جراحی تسکین داد.
پانکراتیت مزمن - داروها
در مورد شعله ور شدن التهاب حاد، درمان درد مانند نوع حاد پانکراتیت است. بیماران برای تسکین درد اپیوئیدها را به شکل بوپرنورفین یا پتیدین دریافت می کنند.
در افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن شدید، پانکراس اغلب به شدت آسیب می بیند که دیگر سطح گلوکز خون را به اندازه کافی تنظیم نمی کند. افراد مبتلا به دیابت مبتلا می شوند و سپس به انسولین درمانی اضافی نیاز دارند.
پانکراتیت مزمن - روش های جراحی
پزشک لوله کوچکی را وارد مجرای پانکراس می کند. سپس یک بالون کوچک را وارد مجرای پانکراس می کند و آن را باد می کند تا مجرا دوباره منبسط شود. در برخی موارد لوله کوچکی (استنت) را نیز وارد می کند که از تنگ شدن مجدد مجرا جلوگیری می کند. پزشک با استفاده از امواج شوک الکتریکی برای بهبود زهکشی، سنگ های مجرای پانکراس را خرد می کند.
دوره و پیش آگهی
پانکراتیت مزمن - پیش آگهی
پانکراتیت مزمن معمولاً چندین سال طول می کشد و معمولاً با بیماری های دیگری همراه است. اگرچه خود به ندرت کشنده است، اما امید به زندگی افراد مبتلا به دلیل بیماری های اغلب شدید همراه و ثانویه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. مصرف مزمن الکل که در 80 درصد افراد مبتلا وجود دارد، امید به زندگی را به شدت کاهش می دهد.
پانکراتیت مزمن - عوارض
پانکراتیت مزمن در دراز مدت با آسیب بافتی همراه است. این باعث افزایش خطر عوارض زیر می شود:
کیست های کاذب پانکراس
کیست های کاذب پانکراس اغلب خود به خود در عرض شش هفته پسرفت می کنند. اما در برخی موارد، آنها عفونی یا پاره می شوند. اگر بیمار از ناراحتی رنج می برد، جراح معمولا با جراحی لوله کوچکی را وارد می کند که از طریق آن محتویات کیست کاذب به طور مداوم تخلیه می شود.
ترومبوز ورید طحال و ورید باب
سرطان لوزالمعده (سرطان پانکراس)
به عنوان یک عارضه دیررس پانکراتیت مزمن، سرطان لوزالمعده گاهی در مراحل پیشرفته ایجاد می شود. افراد مبتلا به پانکراتیت ارثی و افراد سیگاری به ویژه در معرض خطر هستند. بنابراین تشخیص و درمان پانکراتیت مزمن در مراحل اولیه بسیار مهم است.
