تنگی کاروتید: توضیحات
تنگی کاروتید اصطلاحی است که پزشکان برای توصیف تنگی (تنگی) شریان کاروتید استفاده می کنند. یک شریان کاروتید مشترک راست و چپ وجود دارد که در امتداد دو طرف گردن از قفسه سینه به سمت سر قرار دارند. آنها به یک شریان کاروتید داخلی و یک شریان کاروتید خارجی (شریان کاروتید داخلی و خارجی) تقریباً تا نیمه گردن تقسیم می شوند. شریان کاروتید داخلی (ACI) در درجه اول خون مغز را تامین می کند، در حالی که شریان کاروتید خارجی (ACE) عمدتاً خون پوست سر، صورت و اندام های فوقانی گردن را تامین می کند. تنگی کاروتید معمولا در ناحیه انشعاب قرار دارد.
تنگی کاروتید: فراوانی
فراوانی تنگی شریان کاروتید با افزایش سن بیمار افزایش می یابد. به عنوان مثال، تنها حدود 0.2 درصد از مردان زیر 50 سال حداقل نیمی از شریان کاروتید آنها تنگ شده است. تا دو درصد از افراد بالای 60 سال و هفت درصد از افراد بالای 80 سال دارای تنگی بدون علامت کاروتید هستند. در مقایسه با زنان، مردان تقریباً دو برابر بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند.
تنگی کاروتید: علائم
تنگی کاروتید اغلب برای مدت طولانی بدون علامت است. سپس پزشکان از تنگی بدون علامت کاروتید صحبت می کنند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، می توانند متفاوت باشند. مثال:
- اختلالات بینایی مانند دوبینی یا نقص میدان بینایی
- اختلالات گفتاری
- سردرد
- حملات سرگیجه
این علائم تنگی کاروتید می تواند در حملات رخ دهد و برای چند دقیقه تا چند ساعت باقی بماند. اگر آنها فروکش کنند، به آن حمله ایسکمیک گذرا (TIA) نیز گفته می شود، یعنی کمبود موقت جریان خون به مغز. اگر علائم در مدت زمان طولانی تری ادامه یا حتی افزایش یابد، سکته مغزی (آپوپلکسی، توهین) است.
تنگی کاروتید: علل و عوامل خطر
شایع ترین علت تنگی شریان کاروتید کلسیفیکاسیون عروقی (تصلب شرایین) است. با افزایش سن، رسوبات (پلاک) روی دیواره های عروق داخلی - از جمله شریان کاروتید - تشکیل می شود. این رسوبات رگ را باریک می کند. عوامل خطر مانند سیگار کشیدن، فشار خون بالا یا افزایش چربی خون این روند را تسریع می کنند. در نهایت، قطعات کوچک پلاک می توانند شکسته شوند، با جریان خون وارد رگ های مغزی شده و یکی از آنها را منقبض یا به طور کامل مسدود کنند. این منجر به کاهش یا عدم جریان خون به بافت مغز (ایسکمی) می شود. اگر بافت پایین دست مغز دوباره به سرعت اکسیژن کافی دریافت نکند، می میرد - یک سکته مغزی ایسکمیک (انفارکتوس مغزی) رخ می دهد.
تنگی کاروتید: عوامل خطر
عوامل خطر مختلف در باریک شدن شریان کاروتید نقش دارند. این شامل
- سن و جنس
- افزایش چربی خون (هیپرلیپیدمی)
- دیابت قند (دیابت)
- سیگار کشیدن
- پیشگیری و درمان چاقی
بنابراین سبک زندگی تأثیر عمده ای بر ایجاد تنگی کاروتید دارد. افرادی که رژیم غذایی سالم می خورند، به اندازه کافی ورزش می کنند و سیگار نمی کشند، نسبت به افرادی که سبک زندگی ناسالم دارند، کمتر به تنگی کاروتید مبتلا می شوند یا حداقل دیرتر به آن مبتلا می شوند.
تنگی کاروتید: معاینات و تشخیص
تنگی کاروتید معمولاً در طی معاینه اولتراسوند تشخیص داده می شود، اما در برخی موارد می توان آن را با علائم معمولی نیز تشخیص داد. اولین نقطه تماس معمولاً پزشک خانواده شما است که ممکن است شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد. یک پزشک ابتدا از شما با جزئیات در مورد سابقه پزشکی شما (تاریخچه) سوال می کند. مثلاً سؤالات احتمالی عبارتند از
- آیا از فشار خون بالا یا دیابت رنج می برید؟
- آیا سیگار می کشی؟
- آیا هر از گاهی از مشکلات بینایی رنج می برید؟
تنگی کاروتید: معاینه فیزیکی
سپس پزشک شما را معاینه خواهد کرد. او نبض شما را روی گردن و مچ دست شما احساس خواهد کرد. اگر تنگی در قسمت شریان کاروتید مشترک وجود داشته باشد، ممکن است نبض را احساس کنید. سپس پزشک با گوشی پزشکی به قلب و عروق بزرگ شما گوش می دهد. اگر تنگی کاروتید دارید، ممکن است بتوانید صداهای جریان بالای شریان های کاروتید را بشنوید.
تنگی کاروتید: آزمایشات آزمایشگاهی
تنگی کاروتید: معاینات ابزاری
معاینات اولتراسوند (سونوگرافی) به ویژه در تشخیص تنگی کاروتید مفید است - به طور دقیق تر، شکل خاصی از سونوگرافی: سونوگرافی دوبلکس. می توان از آن برای تجسم جریان خون در رگ ها و خود رگ ها استفاده کرد. این اجازه می دهد تا شدت تنگی مشخص شود و نوع تنگی آن مشخص شود. اگر رسوبات روی دیواره رگ نسبتاً سفت و فشرده باشند، احتمال جدا شدن آنها کمتر از زمانی است که شکننده و ناهموار باشند.
پزشکان اغلب معاینات بیشتری را برای ارزیابی بهتر خطر سکته انجام می دهند. این شامل معاینه سونوگرافی قلب است. پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا لخته‌هایی در قلب ایجاد شده‌اند که تهدید به شسته شدن در شریان‌های کاروتید کرده و آنها را مسدود می‌کند.
علاوه بر این، یک الکتروکاردیوگرام طولانی مدت (ECG طولانی مدت) به منظور یافتن نشانه های احتمالی آریتمی قلبی انجام می شود. اینها خطر تشکیل لخته در قلب را افزایش می دهد که می تواند شریان های کاروتید را مسدود کند.
آنژیوگرافی نیز ممکن است انجام شود. در این روش تصویربرداری عروقی، ماده حاجب به بیمار تزریق می شود و سر بیمار عکسبرداری با اشعه ایکس انجام می شود. رگ های خونی با ماده حاجب پر می شوند، که باعث می شود انقباضات احتمالی قابل مشاهده باشد. گاهی اوقات توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) نیز برای این منظور استفاده می شود.
تنگی کاروتید: درمان
هدف از درمان تنگی شریان کاروتید جلوگیری از سکته مغزی و اطمینان از خون رسانی به مغز است. برای انجام این کار، مهم است که ابتدا عوامل خطر را به حداقل برسانید. به عنوان یک بیمار، می توانید سهم قابل توجهی در این امر داشته باشید: عادت به داشتن یک سبک زندگی سالم با ورزش کافی، رژیم غذایی متعادل و اجتناب از نیکوتین را در پیش بگیرید. علاوه بر این، فشار خون و قند خون شما باید به طور مطلوب تنظیم شود. یک سبک زندگی سالم نیز در اینجا کمک می کند. در صورت لزوم، پزشک خانواده شما داروهای اضافی (ضد فشار خون، داروهای کاهش دهنده قند خون) را تجویز می کند.
برای به حداقل رساندن خطر سکته مغزی، پزشک ممکن است قرص های "رقیق کننده خون" را نیز تجویز کند. این به اصطلاح مهارکننده‌های تجمع پلاکتی (مانند اسید استیل سالیسیلیک = ASA) از تشکیل لخته‌های خون (ترومبوس) جلوگیری می‌کنند و رگ‌های خونی را مسدود می‌کنند.
تنگی کاروتید: درمان جراحی
این خطر وجود دارد که خود عمل می تواند منجر به سکته شود. بنابراین، این روش فقط باید در مراکز پزشکی که تجربه کافی در مورد TEA را دارند انجام شود. علاوه بر این، پزشکان معالج مزایا و خطرات عمل را به دقت ارزیابی می کنند. امید به زندگی، درجه تنگی و هر شرایطی که از قبل وجود داشته باشد، همگی نقش دارند.
روش دیگری که برای تنگی کاروتید استفاده می شود، آنژیوپلاستی کاروتید با قرار دادن استنت است. این شامل استفاده از یک کاتتر بالونی برای گسترش عروق آسیب دیده از داخل و قرار دادن یک تکیه گاه عروقی (استنت) است که خود به خود منبسط می شود.
تنگی کاروتید: سیر بیماری و پیش آگهی
تنگی کاروتید می تواند برای مدت طولانی ناشناخته بماند و هیچ علامتی ایجاد نکند. این خطرناک است، زیرا باریک شدن شریان کاروتید معمولاً با گذشت زمان افزایش می‌یابد که خطر سکته را افزایش می‌دهد. هر سال از هر 2 تنگی بدون علامت کاروتید که به طور تصادفی کشف می شود، 100 مورد باعث سکته مغزی می شود. علاوه بر این، بیماران مبتلا به تنگی کاروتید در معرض خطر ابتلا به حمله قلبی هستند.
بنابراین باید با پزشک خود در مورد گزینه های درمانی به تفصیل صحبت کنید. تغییر سبک زندگی با ورزش کافی و تغذیه سالم می تواند پیش آگهی تنگی شریان کاروتید را بهبود بخشد.
