ادم (احتباس آب): علل، انواع

بررسی اجمالی

ادم چیست؟ تورم ناشی از مایع ذخیره شده در بافت
ادم چگونه ایجاد می شود؟ به دلیل فشار بیش از حد در کوچکترین عروق خونی یا لنفاوی، که باعث نشت مایع به بافت اطراف می شود.
طبقه بندی بر اساس معیارهای مختلف: به عنوان مثال ادم عمومی و منطقه ای، ادم اطراف کانونی، اشکال خاص (مانند ادم لنفاوی، ادم کوینکه)
علل: اغلب بی ضرر (مانند ایستادن یا نشستن طولانی مدت، گرما، بارداری)، اما گاهی اوقات جدی، مانند بیماری قلبی، کلیوی یا کبدی، اختلالات گردش خون، نارسایی وریدی، ترومبوز، آلرژی، التهاب
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ اگر قسمت آسیب دیده بدن به طور غیر طبیعی گرم یا سرد شود و رنگ آن مایل به آبی یا قرمز شود. در صورت علائم دیگر مانند درد، تب، تنگی نفس، تیرگی هوشیاری؛ در صورت شروع ناگهانی یا افزایش سریع ادم
معاینه: سابقه پزشکی (تاریخچه)، معاینه فیزیکی، آزمایش خون، سونوگرافی در صورت لزوم
درمان: درمان بیماری زمینه ای، قرص کم آبی (ادرار آور) در صورت لزوم
پیشگیری: اگر علت بی ضرر باشد، ورزش، بالا بردن پاها و حمام متناوب گرم و سرد. گاهی اوقات یک رژیم کم نمک و کم‌آبی مفید است

ادم: توضیحات

اختلال در تعادل مایعات

بدن ما عمدتاً از مایعی تشکیل شده است که در سلول ها، فضاهای بین سلول ها (اینترستیتیوم)، بافت همبند و بافت زیر جلدی توزیع می شود. حتی استخوان های ما نیز حاوی آب هستند. و خون نیز عمدتاً از آب تشکیل شده است که انواع مختلفی از سلول ها در آن شناور هستند.

روزانه چندین لیتر مایع از کوچکترین وریدها (مویرگها) به داخل بینابینی عبور می کند. از آنجا، نسبت بزرگتر به جریان خون باز می گردد، جایی که وریدها آن را به قلب منتقل می کنند. از سوی دیگر، حدود ده درصد از مایع بینابینی از طریق کانال‌های لنفاوی خارج می‌شود. اگر فشار داخل سیاهرگ ها افزایش یابد، مایع بیشتری به بافت اطراف فشار می یابد. این به نوبه خود باعث کاهش فشار در عروق می شود.

تنظیم تعادل آب

حسگرهای فشار ویژه (بارورسپتورها) در شریان کاروتید و در آئورت به طور منظم فشار در گردش خون را اندازه گیری می کنند. اگر مقادیر خیلی پایین باشد، افزایش فشار خون آغاز می شود: شریان ها منقبض می شوند و قلب با شدت و سرعت بیشتری پمپ می کند. این مکانیسم به بدن اجازه می دهد فشار خون را در کوتاه مدت تنظیم کند.

دایره باطل کمبود پروتئین

با این حال، گاهی اوقات این به یک دور باطل منجر می شود. به عنوان مثال، در برخی بیماری ها، پروتئین های مهمی در خون وجود ندارد. آنها به طور معمول آب را در سیستم عروقی حفظ می کنند. در صورت عدم وجود، مایع راحت تر به بافت منتقل می شود و برعکس، دیگر به درستی جذب نمی شود. این منجر به ادم می شود. با این حال، این همچنین منجر به کمبود آب در گردش می شود که سنسورها به سرعت آن را تشخیص می دهند. در نتیجه بدن آب کمتری دفع می کند. با این حال، از آنجایی که پروتئین ها هنوز وجود ندارند، مایع باقی مانده به سرعت به بافت باز می گردد - ادم افزایش می یابد، در حالی که آب همچنان در جریان خون وجود ندارد.

طبقه بندی ادم

ادم زمانی رخ می دهد که جریان خون از طریق مویرگ ها تغییر کند. بسته به علت، تمایز ایجاد می شود:

ادم هیدرواستاتیک: این به این دلیل رخ می دهد که فشار داخل رگ ها (فشار هیدرواستاتیک) افزایش می یابد، به طوری که مایع بیشتری به داخل بافت اطراف فشرده می شود.
ادم اسمزی کلوئیدی: کمبود پروتئین در خون باعث کاهش فشار اسمزی کلوئیدی (انکوتیک) و در نتیجه افزایش تجمع مایع در بافت و ایجاد ادم می شود.
ادم التهابی: در نتیجه فرآیندهای التهابی، و همچنین آلرژی یا سوختگی، دیواره عروق نفوذپذیرتر می شود، به طوری که مایع بیشتری از خون به داخل بافت خارج می شود.

با این حال، ادم را می توان بر اساس معیارهایی غیر از مکانیسم تشکیل آن نیز طبقه بندی کرد. به عنوان مثال، با توجه به محل تورم، دسته بندی هایی وجود دارد:

ادم عمومی در سراسر بدن رخ می دهد (به عنوان مثال احتباس آب ناشی از هورمون در زنان قبل از قاعدگی به عنوان بخشی از سندرم پیش از قاعدگی)،
ادم منطقه ای (منطقه ای) فقط یک ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد (مثلاً در قسمت پایین ساق بعد از ترومبوز).
ادم پری فوکال در بافت سالم اطراف کانون بیماری (در تومورها، آبسه ها یا تشعشع) ایجاد می شود.
ادم داخل سلولی در یک سلول ایجاد می شود و باعث تورم آن می شود.
ادم خارج سلولی در فضای بین سلول ها قرار دارد.

یکی دیگر از معیارهای طبقه بندی، سیر ادم است:

ادم حاد (مانند نارسایی حاد قلبی، نارسایی کلیه، التهاب، سوختگی، ترومبوز)
ادم مزمن (مانند سیروز کبدی، نارسایی مزمن وریدی)

همچنین اشکال خاصی از ادم مانند ادم لنفاوی و ادم Quincke وجود دارد.

ورم لنفاوی

در لنف ادم (ادم لنفاوی)، مایع لنفاوی در عروق لنفاوی جمع می شود: لنف به درستی تخلیه نمی شود و همچنین به بافت اطراف نشت می کند و باعث تورم آن می شود. گاهی اوقات دلیل این امر مادرزادی است - سیستم لنفاوی دارای ناهنجاری است.

اطلاعات دقیق در مورد این شکل خاص از ادم را می توان در مقاله لنف ادم یافت.

ادم Quincke

ادم کوئینکی (آنژیوادم) تورم حاد درم و زیر پوست یا غشای مخاطی با لایه بافت همبند زیرین (زیر مخاط) است. معمولا روی صورت، در ناحیه پلک ها و لب ها، روی غشاهای مخاطی گلو، روی اپی گلوت و روی زبان ایجاد می شود.

ادم Quincke گاهی اوقات مادرزادی است. با این حال، می توان آن را نیز به دست آورد. در این مورد، معمولا به عنوان بخشی از یک واکنش آلرژیک، مانند کهیر آلرژیک (کهیر) رخ می دهد. آنژیوادم نیز اغلب باعث درد یا سوختگی می شود.

ادم Quincke در صورتی که مخاط حلق یا حنجره را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ناراحتی حاد تنفسی شود، می تواند تهدید کننده زندگی باشد!

ادم: علل

ادم همچنین اغلب در زنان باردار به خصوص در چند هفته آخر قبل از زایمان رخ می دهد. تغییرات هورمونی در تعادل آب و وضعیت بافت همبند و همچنین افزایش فشار روی وریدهای بزرگ در حفره شکمی و درنتیجه اختلال در زهکشی می تواند منجر به احتباس آب در بافت شود.

ادم در تمام بدن

با این حال، دلایل جدی تری نیز می تواند در پشت ادم وجود داشته باشد. ادم عمومی می تواند رخ دهد، برای مثال، با

بیماری قلبی: پاهای متورم اغلب نتیجه نارسایی قلبی، به ویژه قلب راست (نارسایی قلب راست) است.
بیماری های کلیوی مانند سندرم نفروتیک، سلول های کلیه ملتهب (گلومرولونفریت)، ضعف کلیه یا حتی نارسایی کلیه می توانند باعث کمبود پروتئین یا عدم تعادل الکترولیت ها با احتباس آب در پاها شوند.

بیماری های کبدی: کبد معمولاً پروتئین بسیار کمی تولید می کند و فشار اسمزی کلوئیدی در سیستم عروقی کاهش می یابد. احتباس آب در شکم (آسیت، آسیت) اغلب با سرطان کبد یا متاستازهای کبدی، سیروز کبدی و ضعف کبد رخ می دهد.
بیماری های آدرنال اغلب منجر به اختلال در تولید هورمون آلدوسترون می شود که منجر به احتباس آب در شکم و پاها می شود.
سوء تغذیه: نشانه یک دوره طولانی گرسنگی، «شکم گرسنه» است که به دلیل کمبود پروتئین ایجاد می شود.
داروها: داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون بالا، گلوکوکورتیکوئیدها ("کورتیزون") و داروهای ضد التهابی نیز می توانند باعث ادم شوند.

ادم در ناحیه خاصی از بدن

ادم منطقه ای عمدتاً ناشی از موارد زیر است:

اختلالات درناژ لنفاوی: مایع بافتی از طریق کانال های لنفاوی به عروق وریدی بازگردانده می شود. اختلالات مادرزادی یا مکانیکی (فشار خارجی، کبودی) تخلیه لنفاوی را مختل می کند و در نتیجه باعث تورم در بافت می شود. علل عبارتند از تومورها، عمل‌ها و تشعشعات. با این حال، آلودگی به کرم های نخی انگلی فیلاریازیس نیز می تواند باعث شکل شدید ادم، فیل، شود.

اختلالات گردش خون می تواند رگ ها یا شریان ها را تحت تاثیر قرار دهد و علاوه بر ادم، می تواند باعث کمبود بافت نیز شود.
نارسایی مزمن وریدی (نارسایی مزمن وریدی، CVI): دریچه‌های وریدی آسیب‌دیده به‌ویژه از برگشت خون به‌درستی به قلب جلوگیری می‌کنند. در عوض، به دلیل گرانش، به ویژه در پاها ایجاد می شود. این می تواند منجر به احتباس شدید آب شود.
التهابات، سوختگی ها و جراحات: این امر می تواند دیواره های عروقی را نفوذپذیرتر کند که باعث حفظ آب در بافت اطراف می شود.

آلرژی: تماس با یک محرک آلرژی (آلرژن) باعث تحریک سلول های ایمنی می شود که مواد پیام رسان آن دیواره های عروق را نفوذپذیرتر می کند. در نتیجه مایع بیشتری از رگ ها به داخل بافت نشت می کند و باعث تورم می شود. این همچنین می تواند به ادم Quincke منجر شود (به بالا مراجعه کنید).
آنژیوادم ارثی (HAE): این شکل خاص ارثی از ادم کوئینکه با تورم حاد و متناوب، به ویژه در اندام‌ها، و همچنین در اندام‌های شکمی مشخص می‌شود. وقوع این تورم ها غیرقابل پیش بینی است.

ادم: معاینات

بسیاری از ادم ها خود به خود ناپدید می شوند. این امر به ویژه در مورد احتباس آب پس از ایستادن یا نشستن طولانی مدت و تورم پلک ها در نتیجه یک واکنش آلرژیک صدق می کند. در این موارد معمولاً نیازی به مراجعه به پزشک نیست. با این حال، شرایطی وجود دارد که در آنها باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

ادم: چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر موارد زیر در مورد شما صدق می کند، همیشه باید با پزشک مشورت کنید:

ادم فقط در یک طرف و به سرعت ایجاد شده است
ادم به خودی خود از بین نمی رود یا بزرگتر می شود
تورم نیز گرم، قرمز یا دردناک است
قسمت آسیب دیده بدن به طور غیر طبیعی گرم یا سرد می شود و به رنگ مایل به آبی یا قرمز در می آید
با تب
با تنگی نفس
در صورت تیرگی هشیاری تا هذیان

معاینات توسط پزشک

پزشک ابتدا از شما در مورد سابقه پزشکی شما (تاریخچه) می پرسد. اطلاعات زیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است:

چه زمانی ادم ایجاد شد؟
چگونه خود را نشان می دهد (درد، گسترش، پیشرفت)؟
چه دارویی مصرف میکنی؟
آیا از بیماری یا آلرژی قبلی رنج می برید؟
آیا شما هم تنگی نفس دارید؟
آیا باید در شب مکرر ادرار کنید؟ (دلیل: هنگام دراز کشیدن، آب ادم راحت‌تر به قلب برمی‌گردد و از آنجا به کلیه‌ها پمپ می‌شود و دفع می‌شود)

مرحله بعدی معاینه فیزیکی است. خود ادم معمولاً به راحتی قابل تشخیص است. محل آن اولین سرنخ ها را در جستجوی علت به پزشک می دهد. به عنوان مثال، پاهای متورم در موارد نارسایی قلبی، ترومبوز یا بیماری وریدی بیشتر دیده می شود، در حالی که احتباس آب در شکم (آسیت) اغلب نشان دهنده آسیب کبدی است.

آزمایش خون نشان می دهد که آیا کمبود پروتئین یا اختلال در نمک های خون وجود دارد. علاوه بر این، ادرار را می توان از نظر پروتئین (پروتئینوری) بررسی کرد - در بیماری های کلیوی، بدن به طور معمول پروتئین را در ادرار از دست می دهد.

گاهی اوقات از روش های تصویربرداری نیز استفاده می شود. به عنوان مثال، آسیت را می توان با استفاده از معاینه اولتراسوند تشخیص داد. این اجازه می دهد تا ارزیابی کنید که چقدر آب در حفره شکم انباشته شده است و اینکه آیا علت ممکن است در کبد باشد. وریدهای پا و ترومبوزهای احتمالی را نیز می توان با استفاده از سونوگرافی به وضوح مشاهده کرد.

ادم: درمان

درمان ادم به علت آن بستگی دارد. به عنوان مثال، در مورد نارسایی وریدی، جوراب های فشاری به مبارزه با ادم کمک می کنند. آنها همچنین در مورد ترومبوز به محض کاهش ادم (تا آن زمان، یک باند فشاری اعمال می شود) استفاده می شود. بیماران ترومبوز نیز داروهای ضد انعقاد (ضد انعقاد) دریافت می کنند.

گاهی اوقات پزشک مجبور است داروهای کم‌آبی (ادرار آور) تجویز کند، برای مثال در مورد ادم قلبی یا کلیوی. مصرف دوز صحیح دارو و اطمینان از مصرف مایعات مناسب بسیار مهم است. یافتن تعادل بین مصرف و دفع مایعات و جلوگیری از از دست دادن نمک های مهم بسیار مهم است.

دیورتیک های حلقه مانند فوروزماید یا توراسماید موثر هستند، اما نمک هایی مانند پتاسیم و سدیم را نیز دفع می کنند.
دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم مانند اسپیرونولاکتون به ویژه برای آسیت با آسیب کبدی یا در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی استفاده می شود.
دیورتیک های تیازیدی اغلب داروهای همزمان در درمان های ضد فشار خون هستند، اما تعادل نمک خون (سدیم (!)، پتاسیم، منیزیم را نیز مختل می کنند.

ادم: کاری که خودتان می توانید انجام دهید

اگر احتباس آب طبیعی و بی ضرر است، می توانید به آرامی وضعیت را با چند نکته برطرف کنید. با این حال، اگر شما یک بیماری مانند بیماری قلبی یا کلیوی دارید، ضروری است که قبل از استفاده از این نکات با پزشک خود صحبت کنید.

ورزش: ماهیچه های فعال پا به عنوان یک پمپ عضلانی عمل می کنند تا اطمینان حاصل شود که آب از طریق جریان خون به قلب باز می گردد.
تخلیه چای: گفته می شود برخی از گیاهان از زهکشی بدن حمایت می کنند. چای گزنه یا چای سبز نمونه های خوبی هستند. چای تهیه شده از مخمر سنت جان نیز اثر کم آبی دارد، اما برای زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند، مناسب نیست.
غذاهای کم‌آب‌کننده: گفته می‌شود که برخی از غذاها اثر کم‌آبی نیز دارند. اینها به ویژه برنج و سیب زمینی را شامل می شود. آناناس، توت فرنگی، رازیانه و کاهو نیز مایعات را از بدن دفع می کنند.
پاهای خود را بالا بیاورید: بالا بردن پاها اغلب در برابر تورم پاها کمک می کند.
اقدامات تقویت کننده گردش خون: حمام نایپ با آب گرم و سرد متناوب، رگ های خونی و ماهیچه ها را سالم نگه می دارد. گردش خون در پاها افزایش می یابد، سیاهرگ ها خون بیشتری را به قلب پمپاژ می کنند و تمایل به ادم کاهش می یابد. می توانید در مقاله آب درمانی بیشتر در این مورد مطالعه کنید.

همچنان مهم است: اگر مدام دچار ادم می شوید یا اصلاً از بین نمی رود، با پزشک خود صحبت کنید. این تنها راهی است که او می تواند علت را تعیین کند و درمان مناسب را برای ادم توصیه کند.

سوالات متداول

شما می توانید پاسخ سوالات متداول در مورد این موضوع را در مقاله سوالات متداول در مورد ادم ما بیابید.