سردرد تنشی: علائم

بررسی اجمالی

علائم: درد دو طرفه، فشار دهنده و منقبض کننده در سر، درد با فعالیت بدنی بدتر نمی شود، گاهی اوقات حساسیت خفیف به نور و صدا.
درمان: داروهای مسکن تجویزی برای مدت کوتاه، در کودکان نیز فلوپیرتین، روغن نعناع رقیق شده را روی شقیقه ها و گردن بمالید، برای علائم خفیف داروهای خانگی (مثلاً آماده سازی چای بید)
پیشگیری: تمرینات استقامتی مانند دویدن یا تمرین عضلات شانه و گردن، روش‌های آرام‌سازی، بیوفیدبک، برای سردردهای مزمن، به عنوان مثال، آمی‌تریپتیلین ضد افسردگی، احتمالاً داروی صرع توپیرامات یا داروی آرام‌بخش عضلانی تیزانیدین، همراه با درمان مدیریت استرس.
تشخیص: گرفتن سابقه پزشکی توسط پزشک، بررسی معیارهای تشخیصی خاص (مدت، علائم، حذف سایر بیماری ها)، معاینه عصبی، اندازه گیری فشار خون، احتمالاً تجزیه و تحلیل خون یا مایع مغزی نخاعی، به ندرت روش های تصویربرداری، ثبت امواج مغزی (EEG) ).
سیر و پیش آگهی: اساساً پیش آگهی خوب است، از آنجایی که بیماری اغلب به خودی خود ناپدید می شود، در تعداد کمی از بیماران مزمن می شود، اما حتی در شکل مزمن نیز امکان درمان وجود دارد، در زنان در دوران بارداری علائم اغلب کاهش می یابد.

سردرد تنشی چیست؟

مبتلایان سردرد تنشی را به عنوان یک درد مبهم و شدید ("احساس چشم") یا احساس تنش در سر توصیف می کنند. در سراسر جهان، بیش از 40 درصد از کل بزرگسالان حداقل یک بار در سال سردرد تنشی را تجربه می کنند. معمولاً برای اولین بار در سنین 20 تا 40 سالگی ظاهر می شود.

سردرد تنشی دو طرفه را باید از سردرد تنشی یک طرفه یا میگرن یک طرفه تشخیص داد.

سردرد تنشی اپیزودیک یا مزمن؟

انجمن بین المللی سردرد (IHS) بین سردرد تنشی اپیزودیک (گاه به گاه) و سردرد مزمن تمایز قائل می شود.

سردرد تنشی اپیزودیک به صورت بروز سردرد تنشی در عرض سه ماه در حداقل یک و حداکثر 14 روز در ماه تعریف می شود.

درد سردرد تنشی مزمن

به مدت 15 روز یا بیشتر در ماه در یک دوره سه ماهه رخ می دهد، یا
بیش از 180 روز در سال و
آنها ساعت ها طول می کشند یا متوقف نمی شوند.

انتقال بین این دو شکل ممکن است، به خصوص از سردرد تنشی اپیزودیک به مزمن. حدود 80 درصد از بیماران با علائم مزمن قبلاً از سردرد تنشی اپیزودیک رنج می بردند. سردرد تنشی مزمن به ویژه در سنین 20 تا 24 سالگی و پس از 64 سالگی شایع است. زنان و مردان تقریباً به طور مساوی به این سردرد مبتلا می شوند.

سردرد تنشی: علائم

کارهای روزمره ممکن است دشوارتر باشند، اما معمولاً قابل انجام هستند. برخلاف میگرن، تهوع، استفراغ و اختلالات بینایی از علائم معمول سردرد تنشی نیستند. با این حال، گاهی اوقات مبتلایان به نور و صدا حساسیت بیشتری دارند. اغلب، سردردهای تنشی شامل منقبض شدن عضلات گردن یا شانه می شود.

تمایز سردرد تنشی و میگرن

سردرد تنش	میگرن
بومی سازی	دو طرفه، تمام سر را تحت تأثیر قرار می دهد، به گونه ای که گویی در یک گیره بسته شده است	اغلب یک طرفه، اغلب روی پیشانی، شقیقه ها یا پشت چشم ها
ویژگی های درد	حفاری کسل کننده، پرس	ضربان دار، چکش
پدیده های حین سردرد	هیچ، احتمالاً حساسیت متوسط به نور و صدا	هاله: اختلالات بینایی، اختلالات گفتاری، تهوع و استفراغ
تشدید درد با فعالیت بدنی	نه	بله

با سردرد تنشی چه کنیم؟

یکی دیگر از داروهایی که به مقابله با سردرد تنشی کمک می کند، ترکیب ترکیبی ASA، پاراستامول و کافئین است. این ترکیب در مطالعات نشان داده است که موثرتر از هر ماده و از ترکیب پاراستامول و ASA بدون کافئین است.

با این حال، این داروها گاهی اوقات دارای عوارض جانبی نامطلوب مانند اثرات رقیق کننده خون یا ناراحتی معده هستند و گاهی اوقات در صورت استفاده زیاد باعث سردرد می شوند (سردرد ناشی از مسکن).

به همین دلیل، توصیه می شود که آنها را تا حد امکان به ندرت و در کمترین دوزی که هنوز موثر است مصرف کنید. این بدان معناست که آن را بیش از سه روز متوالی و بیش از ده روز در ماه مصرف نکنید. در کودکان، فلوپیرتین ضد درد نیز در برابر سردرد تنشی موثر است.

به همین دلیل، توصیه می شود که آنها را تا حد امکان به ندرت و در کمترین دوزی که هنوز موثر است مصرف کنید. این بدان معناست که آن را بیش از سه روز متوالی و بیش از ده روز در ماه مصرف نکنید. در کودکان، فلوپیرتین ضد درد نیز در برابر سردرد تنشی موثر است.

پیشگیری از طریق اقدامات غیر دارویی

تکنیک های تمدد اعصاب و آموزش مدیریت استرس تاثیر مثبت دارند. در بیشتر موارد، این تغییرات سردردهای تنشی خفیف تا متوسط را بهبود می بخشد، اما درمان طولانی مدت آن انتظار نمی رود. اینکه آیا درمان طب سوزنی به بیماران کمک می کند یا خیر بحث برانگیز است.

گفته می شود علاوه بر گزینه های ذکر شده در بالا، به اصطلاح بیوفیدبک سردرد تنشی را کاهش می دهد. در این فرآیند، فرد یاد می گیرد که آگاهانه بر عملکردهای بدن خود تأثیر بگذارد. بنابراین به ویژه برای افرادی که از تنش عضلانی در هنگام سردردهای تنشی رنج می برند مناسب است، زیرا آنها یاد می گیرند که خودشان این مشکل را تسکین دهند. در برخی از مطالعات نشان داده شده است که این روش بسیار موثر است. بنابراین برخی از شرکت های بیمه درمانی هزینه های این درمان را پوشش می دهند.

در برخی موارد حتی بدون بازخورد مستقیم از دستگاه اندازه گیری موفق به انجام این کار می شوند. به این ترتیب، افراد مبتلا به سردرد تنشی یاد می گیرند که علائم و در درازمدت دفعات دوره های درد را کاهش دهند.

پیشگیری با دارو

به ویژه در مورد یک دوره مزمن سردرد تنشی، مصرف منظم دارو گاهی اوقات تصویر بالینی را بهبود می بخشد. داروی ضد افسردگی آمی تریپتیلین که در برابر درد نیز موثر است، رایج ترین مورد استفاده است. متناوبا، مواد فعال دیگری مانند دوکسپین، ایمی پرامین یا کلومیپرامین وجود دارد. از آنجایی که گاهی اوقات عوارض جانبی نامطلوب با این داروها رخ می دهد، دوز به آرامی افزایش می یابد. اثربخشی پس از چهار تا هشت هفته زودتر آشکار می شود.

طبق یک مطالعه، حدود نیمی از بیماران مبتلا به سردرد تنشی از این درمان دارویی سود می برند. با این حال، در میان کارشناسان، اثربخشی بحث برانگیز است.

سردرد تنشی: علل

اگرچه سردرد تنشی شایع ترین نوع سردرد است، اما دلایل دقیق آن به طور کامل شناخته نشده است. در گذشته، پزشکان تصور می کردند که سردرد ناشی از تنش در عضلات گردن، گلو و شانه است. نام سردرد تنشی یا حتی گاهی اوقات "سردرد تنشی" از اینجا می آید. اگرچه این تنش‌ها احتمالاً در ایجاد سردرد نقش دارند، مکانیسم‌های دقیق آن هنوز نامشخص است.

برخی از محققان بر این باورند که نقاط محرک خاصی در عضلات سر، گردن و شانه به ویژه در افراد مبتلا به سردرد تنشی به درد حساس هستند. دانشمندان دیگر پیشنهاد می‌کنند که خون و مایعات عصبی در سردردهای تنشی تغییر می‌کنند یا اختلالات تخلیه خون در رگ‌ها ممکن است باعث این بیماری شود.

اگرچه فرآیندهای دقیقی که منجر به ایجاد سردرد تنشی می شود هنوز مشخص نیست، برخی از عوامل خطر شناخته شده وجود دارد: استرس، عفونت های تب دار و اختلال عملکرد عضلانی محرک های رایج هستند. عوامل ژنتیکی در سردرد تنشی اپیزودیک چندان مرتبط به نظر نمی رسد، اما در سردرد تنشی مزمن نقش دارد. اگر یکی از اعضای خانواده از فرم مزمن رنج می برد، خطر ابتلا به آن نیز حدود سه برابر بیشتر است.

علاوه بر این، زنان، افراد پس از یک موقعیت جدایی، افراد دارای اضافه وزن، دیابتی ها و بیماران مبتلا به سایش مفصل (استئوآرتریت) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سردرد تنشی هستند.

ویژگی بارز سردرد تنشی مزمن ارتباط آن با شکایات روانی است: این سردرد بیشتر در بیماران مبتلا به اختلال پانیک، اختلالات اضطرابی، علائم افسردگی یا اختلالات خواب رخ می دهد.

سردرد تنشی: معاینات و تشخیص

شدت سردرد چقدر است (خفیف، قابل تحمل، به سختی قابل تحمل)؟
دقیقاً کجا سردرد را احساس می کنید (یک طرفه، دو طرفه، شقیقه ها، پشت سر و غیره)؟
سردرد چگونه احساس می شود (کسل کننده، سوراخ کردن، فشار دادن یا ضربان دار، تپش)؟
آیا قبل یا در حین سردرد اختلالات دیگری مانند اختلالات بینایی، اختلالات گفتار، فتوفوبیا، تهوع و استفراغ رخ می دهد؟
آیا علائم با فعالیت بدنی بدتر می شود؟
آیا سردرد بعد از یک موقعیت خاص رخ می دهد یا خودتان محرک سردرد را شناسایی کرده اید؟

از آنجایی که اشکال دیگری به جز سردرد تنشی نیز ناشی از بیماری ها یا داروها هستند، پزشک سعی می کند این علل دیگر را رد کند. برای انجام این کار، او از شما سوالاتی مانند موارد زیر می پرسد:

آیا شما از دارویی استفاده می کنید؟ اگر چنین است، کدام یک؟
چقدر می خوابی؟ آیا مشکل خواب دارید؟
آیا اخیراً سرتان صدمه دیده یا ضربه خورده اید؟
آیا از تشنج رنج می برید؟
آیا اخیراً به نور بسیار حساس شده اید یا مشکلات بینایی دارید؟

معیارهای تشخیصی سردرد تنشی

طبق تعریف انجمن بین المللی سردرد (IHS)، سردرد تنشی زمانی تشخیص داده می شود که حداقل ده سردرد رخ داده باشد که معیارهای زیر را داشته باشد:

مدت زمان بین 30 دقیقه تا هفت روز
بدون حالت تهوع، بدون استفراغ
حساسیت کم یا بدون حساسیت همراه به نور یا سر و صدا
حداقل دو مورد از ویژگی‌های زیر رخ می‌دهد: در هر دو طرف ایجاد می‌شود، درد فشاری/منقبض/غیر ضربان‌دار، شدت درد خفیف تا متوسط، که با فعالیت‌های بدنی معمول تشدید نمی‌شود.
قابل انتساب به شرایط پزشکی دیگری نیست

طبق IHS، سرگیجه یکی از ویژگی های معمول سردرد تنشی نیست.

پزشک علاوه بر معاینه عصبی، عضلات سر، گردن و شانه را با دستان خود لمس می کند. اگر عضلات این قسمت‌های بدن به وضوح منقبض هستند، ممکن است نشانه‌ای از سردرد تنشی باشد. علاوه بر این، پزشک فشار خون را اندازه گیری می کند، زیرا فشار خون بالا نیز یکی از دلایل احتمالی سردرد است. در صورت لزوم، نمونه خون برای تشخیص ناهنجاری ها به طور کلی مفید است (به عنوان مثال، افزایش سطح التهاب).

اگر پزشک مطمئن نباشد که سردرد تنشی یا سردرد ثانویه پشت شکایات است، معاینات بیشتر ضروری است. اینها مهمتر از همه شامل رویه هایی است که با آنها از مغز تصویربرداری می شود. علاوه بر این، گاهی اوقات معاینات ویژه ای مانند ثبت امواج مغزی (EEG) و آنالیز مایع مغزی نخاعی (CSF) ضروری است.

روش های تصویربرداری: CT و MRI

الکتروانسفالوگرام (EEG)

برای تشخیص سردرد تنشی از یک اختلال تشنجی تشخیص داده نشده، تومور مغزی یا سایر تغییرات ساختاری مغز، نوار مغزی (EEG) ساخته می‌شود. برای این منظور الکترودهای فلزی کوچکی به پوست سر متصل می شوند که توسط کابل هایی به دستگاه اندازه گیری مخصوص متصل می شوند. پزشک از این برای اندازه گیری امواج مغزی در حالت استراحت، هنگام خواب یا زمانی که در معرض محرک های نوری قرار می گیرد، استفاده می کند. این روش نه دردناک است و نه مضر و به همین دلیل برای معاینه کودکان بسیار محبوب است.

معاینه مایع عصبی (پنکسیون مایع مغزی نخاعی)

برای رد تغییر فشار مایع مغزی نخاعی (فشار CSF) یا مننژیت، گاهی اوقات سوراخ کردن مایع عصبی ضروری است. بیمار مبتلا به سردرد تنشی فرضی معمولاً برای این کار از داروهای آرامبخش یا خواب سبک استفاده می کند. کودکان معمولا یک بیهوشی عمومی دریافت می کنند.

سپس پزشک یک سوزن توخالی را وارد مخزن مایع مغزی نخاعی در کانال نخاعی می کند، فشار مایع مغزی نخاعی را تعیین می کند و مایع مغزی نخاعی را برای بررسی آزمایشگاهی استخراج می کند. نخاع از قبل به بالای محل سوراخ ختم می شود، به همین دلیل است که در این معاینه آسیبی نمی بیند. اکثر مردم معاینه را ناخوشایند اما قابل تحمل می دانند، به خصوص که سوراخ CSF معمولاً فقط چند دقیقه طول می کشد.

سردرد تنشی: سیر و پیش آگهی

به طور کلی، پیش آگهی سردرد تنشی خوب است. اغلب به خودی خود ناپدید می شود.