بررسی اجمالی
- شب ادراری چیست؟ شب ادراری غیر ارادی در شب بعد از تولد 5 سالگی و بدون علت ارگانیک. این بیماری عمدتاً کودکان و پسران را بیشتر از دختران مبتلا می کند.
- اشکال: شب ادراری تک علامتی (فقط شب ادراری)، شب ادراری بدون علامت (شب ادراری شبانه به علاوه اختلال در عملکرد مثانه در طول روز)، شب ادراری اولیه (شب ادراری شبانه به طور مداوم از بدو تولد)، شب ادراری ثانویه (شب ادراری مجدد شبانه پس از یک دوره خشک حداقل شش ماهه). ماه ها).
- علل: احتمالاً عوامل متعددی دخیل هستند مانند استعداد خانوادگی، تاخیر در بلوغ نواحی خاص مغز، کمبود هورمون ضد ادرار، ظرفیت پایین مثانه، عوامل روانی و روانی.
- تشخیص: گرفتن تاریخچه پزشکی، خاطرات مثانه، پروتکل 14 روزه، معاینه فیزیکی، نمونه ادرار، سونوگرافی کلیه و مثانه، اندازه گیری جریان ادرار (اوروفلوومتری) و غیره.
- گزینه‌های درمانی: از جمله نگه‌داشتن گزارش‌های نوشیدن و حذف، ثبت‌های تقویم برای شب‌های خشک و مرطوب، تمجید از کودک برای شب‌های خشک، آموزش کف لگن در صورت نیاز، بیوفیدبک، رفتار درمانی ظاهری، داروها.
شب ادراری: تعریف
به بیان دقیق، شب ادراری زمانی وجود دارد که کودک حداقل یک بار در ماه به مدت سه ماه پس از تولد 5 سالگی خود، رختخواب را در شب خیس کند. از طرف دیگر در کودکان کوچکتر نشت غیر ارادی ادرار در هنگام خواب طبیعی تلقی می شود (بی اختیاری فیزیولوژیک ادرار).
خیس شدن در روز
همچنین کودکانی هستند که در طول روز بدون هیچ دلیل ارگانیکی فقط به صورت غیرارادی ادرار نشت می کنند. پزشکان از این خیس شدن در طول روز به عنوان بی اختیاری ادرار غیر ارگانیک (عملکردی) در طول روز یاد می کنند.
شب ادراری: اشکال
دو شکل اصلی شب ادراری وجود دارد: شب ادراری تک علامتی (MEN) و شب ادراری بدون علامت (Non-MEN):
- شب ادراری تک علامتی (MEN): کودکان مبتلا منحصراً در شب هنگام خواب خود را خیس می کنند. به همین دلیل است که از آن به عنوان "شور کردن رختخواب" نیز یاد می شود. در طول روز هیچ ناهنجاری وجود ندارد.
بسته به مدت زمان وجود شب ادراری شبانه، پزشکان بین شب ادراری اولیه و ثانویه نیز تمایز قائل می شوند:
- شب ادراری اولیه: کودکان مبتلا از بدو تولد بدون اینکه علائم ارولوژیکی دیگری از خود نشان دهند، شب ها بدون فاز خشک خیس می شوند.
- شب ادراری ثانویه: پس از یک فاز خشک حداقل شش ماهه، کودکان به طور ناگهانی در شب دوباره خیس می شوند. این شکل کمتر از شب ادراری اولیه است.
شب ادراری: علل آن
شب ادراری می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. در بیشتر موارد عوامل متعددی در توسعه آن دخیل هستند.
شب ادراری تک علامتی (MEN).
با توجه به وضعیت فعلی دانش علمی، علت دقیق شب ادراری بدون علائم بیشتر به طور قطعی روشن نشده است. با این حال، در هر دو شکل اولیه و ثانویه MEN، یک استعداد خانوادگی را می توان نشان داد: اگر یکی از والدین نیز شب ادراری داشته باشد، احتمال شب ادراری در کودک 44 درصد است. اگر هر دو والد شب ادراری داشته باشند به 77 درصد افزایش می یابد.
بر اساس استعداد ژنتیکی، احتمالاً یک تاخیر بلوغ در مغز وجود دارد: فرض بر این است که در افراد مبتلا به MEN، ساختارهای عصبی با تاخیر بالغ می‌شوند که مسئول کنترل مثانه هستند.
عوامل دیگری که ممکن است در ایجاد شب ادراری تک علامتی (MEN) نقش داشته باشند عبارتند از:
- خواب بسیار عمیق: چندین مطالعه و تجربیات والدین متعدد نشان داده است که بیدار شدن کودکان مردانه بسیار دشوار است. خواب عمیق بیش از حد باعث می شود که بچه ها متوجه میل به ادرار نشوند. اگر مثانه بیش از حد پر باشد، به طور غیر ارادی تخلیه می شود.
- ظرفیت مثانه کم: گاهی اوقات مثانه کودک برای میزان ادرار تولید شده بسیار کوچک است.
- پولیوریا: در پلی اوری، اندازه مثانه طبیعی است اما بیش از حد ادرار تولید می کند.
- تخلیه ناقص مثانه: اگر مثلاً مجرای ادرار خیلی باریک باشد، مثانه نمی تواند به طور کامل تخلیه شود. در نتیجه پس از هر بار مراجعه به توالت، ادرار باقی مانده باقی می ماند. در نتیجه مثانه سریعتر پر می شود که می تواند منجر به شب ادراری شود.
- نوشیدن بیش از حد مایعات در عصر: نوشیدن بیش از حد در شب قبل از خواب نیز می تواند منجر به مردان شود. طبق یک مطالعه، مقدار 25 میلی لیتر یا بیشتر مایع به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می تواند شب ادراری را تحریک کند.
شب ادراری بدون علامت (Non-MEN).
شب ادراری شبانه به همراه علائم روز یا نتیجه یک اختلال غیر ارگانیک عملکرد مثانه یا ترکیبی از تاخیر بلوغ ژنتیکی (مانند MEN) و اختلال غیر ارگانیک عملکرد مثانه است.
غیر MEN اغلب در کودکان مبتلا به مثانه بیش فعال و کاهش ظرفیت مثانه و به تعویق انداختن ادرار معمولی (تعویق ادرار) مشاهده می شود:
معمولی مثانه بیش فعال، میل مکرر و بیش از حد برای ادرار است که به سختی می توان آن را سرکوب کرد. در طول روز، افراد مبتلا گاهی هنوز قادر به نگه داشتن ادرار هستند. اما شب هنگام خواب، زمانی که کنترل آگاهانه وجود ندارد، شب ادراری غیرارادی رخ می دهد.
به تعویق افتادن دفع ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که کودک عادت می‌کند ادرار خود را برای مدت طولانی نگه دارد - مثلاً به این دلیل که نمی‌خواهد بازی را برای دفع ادرار قطع کند. پس از مدتی، مثانه با این وضعیت سازگار می شود، به طوری که در نهایت حتی مثانه ای که به وضوح پر شده است، دیگر تمایلی به ادرار کردن ایجاد نمی کند. در طول خواب، مثانه بدون توجه به خود تخلیه می شود.
عوامل روانشناختی و روانی-اجتماعی، همانطور که در زیر MEN شرح داده شده است، ممکن است در ایجاد شب ادراری بدون علامت نیز دخیل باشند.
اختلالات مرتبط
اختلالات روانشناختی همراه مرتبط از نظر بالینی تقریباً در 20 تا 30 درصد از کودکان مبتلا به شب ادراری (عمدتاً با غیرمردان) یافت می شود. برای مثال، ADHD، اختلال در رفتار اجتماعی، اضطراب و افسردگی از جمله این موارد هستند. گاهی اوقات چنین اختلالات همزمان پیامد شب ادراری است. در موارد دیگر، آنها مقدم بر شب ادراری هستند، مانند شب ادراری ثانویه پس از طلاق والدین یا نقل مکان.
کودکانی که در طول روز شب ادراری دارند نیز در 20 تا 40 درصد موارد اختلالات روانی همراه را نشان می دهند.
اختلالات خواب (مانند آپنه خواب) و اختلالات رشدی (مانند گفتار) نیز می توانند با شب ادراری همراه باشند.
مورد خاص: شب ادراری در بزرگسالان
فرض بر این است که حدود یک درصد از بزرگسالان نیز به شب ادراری مبتلا هستند. همانطور که در مورد کودکان، طیف گسترده ای از علل می تواند مسئول باشد. به عنوان مثال، بلوغ تاخیری در مغز گاهی اوقات در بیماران بزرگسال شب ادراری نیز دیده می شود. با این حال، چشم انداز حل مشکل "به خودی خود" بسیار کم است.
شب ادراری: چه باید کرد؟
در مورد شب ادراری همیشه مراجعه به پزشک توصیه می شود و این امر در مورد کودکان و بزرگسالان یکسان است. اورژانسی نیست، اما باید رد کرد که بیماری های جسمی یا اختلالات روانی پشت ادرار غیر ارادی است. با این حال، باید رد کرد که بیماری های جسمی یا اختلالات روانی پشت شب ادراری غیرارادی است. همچنین توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید زیرا شب ادراری می‌تواند فشار روانی زیادی بر افراد مبتلا وارد کند.
تماس پزشکی مناسب برای شب ادراری در کودکان، متخصص اطفال و پزشک نوجوان است. بزرگسالان باید با پزشک خانواده خود تماس بگیرند.
شب ادراری: تشخیص
هدف پزشک رد علل ارگانیک شب ادراری غیرارادی و طبقه بندی شب ادراری بر اساس شکل آن (شب ادراری اولیه یا ثانویه، MEN یا غیر MEN) است.
تاریخچه پزشکی و پروتکل ها
ابتدا پزشک سابقه پزشکی بیمار را می گیرد (تاریخچه). برای انجام این کار، او از فرد آسیب دیده یا والدین سوالات مختلفی مانند:
- چه زمانی ادرار می کنید - فقط در شب یا در روز؟
- چند بار رختخواب را خیس می کنید؟
- آیا به غیر از خیس شدن علائم دیگری مانند تکرر ادرار یا بی اختیاری مدفوع وجود دارد؟
- آیا خیس شدن فقط در خانه اتفاق می افتد یا فقط یا منحصراً در محیط ناآشنا؟
- شما یا فرزندتان چند بار در روز به توالت می روید؟
- آیا شما یا فرزندتان باید شب ها برای ادرار کردن بیدار شوید؟
- آیا تا به حال التهاب مثانه یا مجرای ادرار وجود داشته است؟
- شما یا فرزندتان چه مقدار، چه و چه زمانی می نوشید؟
- آیا علائمی از تاخیر رشد عمومی در کودک وجود دارد؟
- آیا شما یا فرزندتان مشکلات رفتاری دارید؟
- آیا مشکلات خانوادگی و/یا مدرسه یا استرس شغلی یا رابطه وجود دارد؟
ممکن است پزشک از شما بخواهد که به اصطلاح خاطرات مثانه داشته باشید. در این دفترچه یادداشت باید حداقل به مدت 48 ساعت یادداشت کنید که فرد چند بار مثانه را تخلیه کرده، چه مقدار ادرار دفع کرده و چه مقدار نوشیده است.
همچنین نگهداری یک گزارش 14 روزه که در آن خیس شدن غیرارادی در شب و در طول روز و همچنین دفعات اجابت مزاج، لکه گیری مدفوع یا اجابت مزاج ثبت شده باشد، مفید است.
غربالگری علائم روانی
همانطور که در بالا ذکر شد، شب ادراری اغلب با اختلالات روانی همراه است. بنابراین باید از پرسشنامه‌های اختصاصی اختلالات روانشناختی نیز در کار شب ادراری استفاده شود. پرسشنامه های والدین پهن باند معتبر مانند چک لیست رفتار کودک (CBCL) توصیه می شود.
در صورت تایید مشکوک به اختلال روانی، باید به والدین یا افراد مبتلا مشاوره داده شود و در صورت لزوم درمان مناسب آغاز شود.
امتحانات پایه
- معاینه فیزیکی: هدف رد علل ارگانیک شب ادراری و تعیین هر گونه اختلال همراه است. از جمله موارد دیگر، پزشک مقعد و ناحیه تناسلی (از نظر علائم انقباض پوست ختنه گاه، التهاب اندام تناسلی خارجی و غیره)، ساکروم (ناهنجاری؟) و پاها (اختلال طول پاها، اختلالات حرکتی و راه رفتن؟ و غیره) را معاینه می کند. ).
- معاینه اولتراسوند: پزشک کلیه ها و مثانه را از نظر تغییرات ساختاری بررسی می کند. او همچنین پارامترهای عملکردی مانند ضخامت دیواره مثانه و مقدار ادرار باقیمانده ای که ممکن است پس از ادرار در مثانه باقی بماند را تعیین می کند.
- نمونه ادرار: ادرار برای رد عفونت های دستگاه ادراری بررسی می شود.
معاینات بعدی
آزمایشات دیگر ممکن است برای روشن شدن شب ادراری مفید باشد. چند نمونه:
اندازه گیری جریان ادرار (uroflowmetry) با تعیین ادرار باقیمانده به تشخیص اختلالات تخلیه مثانه کمک می کند: در اینجا، بیمار در یک قیف اندازه گیری مخصوص ادرار می کند. جریان ادرار (بر حسب میلی لیتر در ثانیه)، حجم و مدت ادرار اندازه گیری می شود. باقی مانده ادرار نیز مشخص می شود. معاینه باید چندین بار تکرار شود.
رفتار
اروتراپی اساس درمان شب ادراری است. این شامل تمام درمان های محافظه کارانه، غیر جراحی و غیردارویی است که برای اختلال عملکرد دستگاه ادراری تحتانی استفاده می شود. هدف بهبود کنترل مثانه و ارتقای کیفیت زندگی از طریق راهنمایی ساختاریافته است.
عناصری که اوروتراپی استاندارد نامیده می شود عبارتند از:
- اطلاعات و ابهام زدایی: پزشک از جمله به کودک و والدینش توضیح می دهد که چگونه ادرار در بدن تشکیل و دفع می شود و در کجا ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد. او همچنین مفاهیم درمانی و هر گونه اختلال همراه را توضیح می دهد.
- دستورالعمل برای ادرار بهینه (رفتار ادرار): پزشک توضیح می دهد که کودک چگونه و چند بار باید برای ادرار کردن به توالت برود. سفرهای منظم به توالت طبق یک برنامه مشخص انجام می شود. به عنوان مثال، زمان های یادآوری (هر دو تا چهار ساعت) را می توان بر روی یک ساعت دیجیتال یا تلفن همراه برنامه ریزی کرد که کودک باید به مسئولیت خود به آن پایبند باشد.
- مستندسازی علائم و رفتار دفع ادرار: برای مثال، کودک و والدین می‌توانند شب‌ها (یا روزهای) خشک و «مرطوب» را با هم در تقویم با نماد خورشید و ابر ثبت کنند. اگر والدین برای هر خورشید از کودک تمجید کنند، این انگیزه کودک را تقویت می کند. اما تحت هیچ شرایطی کودک را به خاطر ابرها سرزنش یا تنبیه نکنید!
- مراقبت و حمایت منظم توسط پزشک معالج
بسته به نیاز، روش های اروتراپی خاص نیز ممکن است در درمان شب ادراری در نظر گرفته شود. اینها برای مثال عبارتند از:
- آموزش کف لگن
- پس خوراند زیستی
- تحریک الکتریکی (TENS)
- رفتار درمانی ظاهری (AVT، آلارم درمانی، "شلوار زنگوله ای"): کودک (در صورت لزوم همراه با والدین) در شب توسط یک دستگاه زنگ هشدار (دستگاه قابل حمل مانند یک دستگاه اندازه گیری در شورت یا یک دستگاه کنار تخت) هشدار داده می شود. به معنای صدای زنگ و/یا لرزش به محض خیس شدن - یعنی به محض رسیدن ادرار به سنسور اندازه گیری. درمان حداقل دو تا سه ماه طول می کشد و زمانی که کودک 14 شب متوالی خشک مانده باشد می توان آن را متوقف کرد. پس از پایان AVT، حدود 50 درصد از کودکان در دراز مدت خشک می مانند.
ماده فعال دسموپرسین داروی اصلی موجود برای درمان شب ادراری است. دفع آب را کاهش می دهد و استفاده می شود
- اگر یک رفتار درمانی ظاهری (AVT) علیرغم اجرای صحیح به اندازه کافی در برابر شب ادراری کمک نکند،
- AVT توسط کودک و والدین رد می شود یا به دلیل شرایط خانوادگی امکان پذیر نیست.
- خانواده هنگام انتخاب بین AVT و دسموپرسین به نفع دومی تصمیم می گیرند
- و/یا شب ادراری سطح بسیار بالایی از ناراحتی ایجاد می کند که باید در اسرع وقت کاهش یابد.
علاوه بر این، استفاده کوتاه مدت از دسموپرسین می تواند برای پل زدن شرایط بحرانی مانند سفرهای مدرسه یا تعطیلات استفاده شود.
دسموپرسین روزانه در عصر به صورت قرص یا قرص ذوب (در دهان حل می شود)، حداکثر به مدت سه ماه مصرف می شود. در طول درمان، کودک نباید بیش از 250 میلی لیتر مایع در شب بنوشد. آنها نباید در شب چیزی بنوشند.
از هر ده کودک حدود هفت کودک به سرعت به درمان با دسموپرسین پاسخ می دهند. با این حال، شب ادراری اغلب پس از قطع مجدد عود می کند. با این حال، اگر دارو به طور ناگهانی قطع نشود، بلکه با کاهش تدریجی دوز، ممکن است خطر عود کاهش یابد.
شب ادراری: کاری که خودتان می توانید انجام دهید
کودکان (و بزرگسالان) مبتلا به شب ادراری باید در طول روز به اندازه کافی مایعات بنوشند، اما در عصر کمتر. کارشناسان به شدت توصیه می کنند که از ممنوعیت مطلق نوشیدن مشروب، که معقول نیست!
در صورت خیس شدن مکرر، پوشیدن پوشک در شب و/یا یک پد ضد آب روی تشک می تواند مفید باشد.
پس از خیس شدن شب، کودک باید صبح دوش بگیرد و لباس تازه بپوشد. این کار از واکنش های منفی احتمالی در مهد کودک، مدرسه یا در میان دوستان به بوی مداوم ادرار جلوگیری می کند.
بوی ادرار را می توان با افزودن سودا (جوش شیرین) یا روغن اکالیپتوس هنگام شستشو از بین برد.
خیلی مهم است که از مراجعه به پزشک خجالت نکشید. این به این دلیل است که شب ادراری یک علامت شایع است و می تواند در هر خانواده ای رخ دهد. تحت هیچ شرایطی نباید فرزندتان را به خاطر خیس کردن شرمنده یا حتی تنبیه کنید. فرزند شما از روی بدخواهی رفتار نمی کند و این وضعیت احتمالا به اندازه کافی برای او ناراحت کننده است. در عوض، سعی کنید فرزندتان را تشویق کنید و به او بفهمانید که هیچ کار اشتباهی انجام نمی دهد.
در اغلب موارد شب ادراری در کودکان با کمک اقدامات درمانی مناسب از بین می رود.
