نحوه عملکرد بزافیبرات
بزافیبرات و سایر فیبرات‌ها، مکان‌های اتصال خاصی را برای مواد پیام‌رسان درون‌زا در سلول‌های کبد فعال می‌کنند، به اصطلاح گیرنده‌های فعال شده با تکثیر پراکسی زوم (PPAR). این گیرنده ها فعالیت ژن های دخیل در متابولیسم چربی و کربوهیدرات را تنظیم می کنند.
به طور کلی، مصرف بزافیبرات در درجه اول تری گلیسیرید را کاهش می دهد. در همان زمان، مقدار LDL کمی کاهش یافته و مقدار HDL کمی افزایش می یابد. علاوه بر این، نشان داده شده است که فیبرات ها تأثیر مثبتی بر دیابت، اختلالات انعقادی و التهاب دارند.
زمینه
گروه های مختلفی از لیپوپروتئین ها وجود دارد. شناخته شده ترین آنها LDL و HDL هستند. LDL کلسترول و سایر مواد محلول در چربی را از کبد به بافت های دیگر منتقل می کند، در حالی که HDL انتقال را در جهت مخالف انجام می دهد.
اما تری گلیسیرید (TG) نیز می تواند به صورت مجزا یا در ترکیب با سایر لیپوپروتئین ها افزایش یابد. این امر به ویژه در موارد اضافه وزن شدید (چاقی)، اعتیاد به الکل و دیابت نوع 2 رایج است.
در نتیجه، پزشک ابتدا یک رژیم غذایی متعادل و کم کالری، کاهش وزن (در صورت اضافه وزن) و ورزش را توصیه می کند. اگر این اقدامات نتواند (به اندازه کافی) TG افزایش یافته را کاهش دهد، فیبرات هایی مانند بزافیبرات تجویز می شوند.
جذب، تخریب و دفع
هنگام مصرف قرص های دیر رهش بزافیبرات (قرص های رهش پایدار)، سطح خون پس از حدود دو تا چهار ساعت دوباره به نصف کاهش می یابد.
چه زمانی بزافیبرات استفاده می شود؟
نشانه های استفاده از بزافیبرات شامل موارد زیر است:
- افزایش شدید سطوح تری گلیسیرید با یا بدون کاهش همزمان سطوح HDL
- هیپرلیپیدمی مختلط (افزایش سطح تری گلیسیرید و کلسترول LDL)، زمانی که مصرف استاتین منع مصرف دارد یا قابل تحمل نیست.
نحوه استفاده از بزافیبرات
بزافیبرات را می توان به شکل قرص های بدون تاخیر (آزادسازی فوری) مصرف کرد. دوز معمول 200 میلی گرم سه بار در روز است. از سوی دیگر، قرص‌های انتشار پایدار نیز موجود است. آنها یک بار در روز (صبح یا عصر) مصرف می شوند (دوز: 400 میلی گرم بزافیبرات).
عوارض جانبی بزافیبرات چیست؟
شایع ترین عارضه جانبی درمان با بزافیبرات، افزایش سطح کراتینین در خون است. افزایش بیش از حد این مقدار ممکن است نشان‌دهنده این باشد که کلیه‌ها دیگر به اندازه کافی خوب کار نمی‌کنند - سپس دوز باید کاهش یابد یا بزافیبرات به طور کامل قطع شود.
به خصوص درد عضلانی و واکنش های آلرژیک را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
هنگام مصرف بزافیبرات چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
موارد منع مصرف
بزافیبرات در موارد زیر نباید مصرف شود:
- حساسیت به ماده فعال یا هر یک از اجزای دیگر دارو
- بیماری کبد (به جز کبد چرب)
- بیماری کیسه صفرا
- واکنش فوتوالرژیک (شکل نادر از حساسیت به خورشید) در گذشته پس از مصرف فیبرات
- اختلال عملکرد کلیه (نیاز به کاهش دوز و در صورت لزوم قطع بزافیبرات).
- در ترکیب با استاتین ها در صورت وجود شرایط همزمان که خطر بیماری عضلانی (میوپاتی) را افزایش می دهد، مانند اختلال عملکرد کلیه، عفونت شدید، زخم ها.
تداخلات
داروی کاهش دهنده کلسترول کلستیرامین، جذب بزافیبرات را در روده مهار می کند. بنابراین، دو ماده فعال باید حداقل دو ساعت از هم مصرف شوند.
اثر داروهای کاهنده قند خون (مانند سولفونیل اوره، انسولین) در بیماران دیابتی نیز توسط بزافیبرات افزایش می یابد. بنابراین ممکن است پزشک مجبور باشد درمان دیابت را تنظیم کند.
بزافیبرات نباید همراه با مهارکننده های مونوآمینواکسیداز (مهارکننده های MAO) مصرف شود. مهارکننده های MAO برای افسردگی و بیماری پارکینسون استفاده می شود.
محدودیت سنی
بارداری و شیردهی
زنان باردار و شیرده به دلیل اطلاعات محدود نباید بزافیبرات مصرف کنند. در صورت امکان از مصرف در این گروه های بیمار خودداری کنید.
نحوه تهیه داروهای حاوی بزافیبرات
داروهای حاوی ماده فعال بزافیبرات فقط با نسخه در آلمان، اتریش و سوئیس در دسترس هستند. در سوئیس فقط تبلت های ریتارد در بازار موجود است.
بزافیبرات از چه زمانی شناخته شده است؟
از زمان معرفی استاتین ها که عوارض جانبی کمتری دارند، در سال 1987، استفاده از فرآورده های حاوی ماده موثره بزافیبرات به طور پیوسته کاهش یافته است.
