سرطان تخمدان: پیش آگهی، درمان، تشخیص

بررسی اجمالی

سیر بیماری و پیش آگهی: معمولاً با تومورهای قابل تعریف منحصراً در ناحیه تخمدان ها بسیار خوب است. شانس کم بهبودی در مرحله نهایی و در صورت متاستاز (هجوم به اندام های خارج از حفره شکمی)
درمان: جراحی با برداشتن تخمدان ها، لوله های فالوپ، رحم، شبکه بزرگ شکمی، احتمالاً قسمت هایی از روده، آپاندیس یا غدد لنفاوی. شیمی درمانی، به ندرت رادیوتراپی
علل و عوامل خطر: تا حد زیادی ناشناخته. خطر افزایش یافته توسط عوامل ژنتیکی، استعداد، بسیاری از چرخه های زنانه، برخی عوامل محیطی. خطر با پیشگیری از بارداری و بارداری کاهش می یابد
تشخیص: لمس شکم، سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری و/یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، سیستوسکوپی یا رکتوسکوپی، آزمایش خون، نمونه بافت

سرطان تخمدان چیست؟

پزشکان بسته به سلول های بافتی که تومور از آن تشکیل شده است، انواع مختلف تومور را در سرطان تخمدان تشخیص می دهند.

تومورهای اپیتلیال اکثر تومورها را در سرطان تخمدان تشکیل می دهند و از سلول های بالاترین لایه سلولی تخمدان ها (اپیتلیوم) ایجاد می شوند. به عنوان مثال تومور برنر است که معمولاً خوش خیم است و زنان را بعد از یائسگی تحت تأثیر قرار می دهد. به ندرت، این تومور بدخیم است. اشکال دیگر، مانند سیستادنوکارسینوم سروزی یا کارسینوم موسینوس، به وضوح بدخیم هستند.

تومورهای استرومایی ژرملاین گروهی از تومورهای مختلف را تشکیل می دهند که به ترتیب از خطوط زایا جنینی یا سلول های غدد جنسی ایجاد می شوند. در اینجا نیز اشکال خوش خیم و بدخیم وجود دارد. گروه تومورهای استرومایی خالص عمدتاً خوش خیم هستند.

تومورهای ژرمینال خالص شامل تومورهای سلول گرانولوزا (GCTs) هستند که بدخیمی پایین در نظر گرفته می شوند. گروه تومورهای استرومایی مختلط ژرملاین شامل تومورهای سلولی سرتولی- لیدیگ و تومورهای استرومایی ژرمینال NOS می باشد. آنها را نمی توان به وضوح بر اساس تغییرات بافتی طبقه بندی کرد.

سرطان بدخیم تخمدان به سرعت تومورهای دختری را تشکیل می دهد که به اصطلاح متاستاز نامیده می شود. اینها عمدتاً در حفره شکمی و صفاق پخش می شوند. با این حال، کبد، ریه ها، پلور یا غدد لنفاوی نیز گاهی از طریق خون و کانال های لنفاوی تحت تاثیر قرار می گیرند.

سرطان تخمدان: مرحله بندی

این بیماری در چهار مرحله پیشرفت می کند که طبق طبقه بندی به اصطلاح FIGO (فدراسیون بین المللی زنان و زایمان و زایمان) طبقه بندی می شوند:

FIGO I: مرحله اولیه. سرطان تخمدان فقط بافت تخمدان را تحت تأثیر قرار می دهد (یک یا هر دو تخمدان تحت تأثیر قرار می گیرند).
FIGO II: تومور قبلاً به لگن گسترش یافته است.
FIGO III: سرطان به صفاق (کارسینوماتوز صفاقی) یا به غدد لنفاوی متاستاز داده است.
FIGO IV: مرحله بسیار پیشرفته. بافت تومور قبلاً خارج از حفره شکمی است (مثلاً متاستازهای دور به ریه ها که از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به آنجا می رسد).

سرطان تخمدان بیشتر زنان مسن را بعد از یائسگی درگیر می کند. طبق موسسه رابرت کخ (RKI)، سن متوسط شروع بیماری 69 سال است. سرطان تخمدان به ندرت قبل از 40 سالگی رخ می دهد. سرطان تخمدان بعد از سرطان سینه دومین سرطان شایع اندام های تناسلی زنانه است. خطر ایجاد تومور بدخیم در تخمدان ها 1.3 درصد است (از هر 76 زن، یک زن مبتلا می شود).

سایر تومورهای تخمدان

تومورهایی در تخمدان‌ها نیز رخ می‌دهند که به دلیل انحطاط سلول‌های تخمدان نیستند - مانند تومورهای دختری سایر سرطان‌ها. اینها شامل تومور کروکنبرگ است که به عنوان تومور ثانویه سرطان معده ایجاد می شود.

سرطان تخمدان: علائم

شما می توانید همه چیز مهم در مورد علائم معمول سرطان تخمدان را در مقاله سرطان تخمدان – علائم بخوانید.

سرطان تخمدان چگونه پیشرفت می کند و چه مدت می توان زنده ماند؟

در بسیاری از موارد، تومور بدون علائم اولیه رشد می کند، بنابراین نمی توان گفت که سرطان تخمدان با چه سرعتی رشد می کند. این نوع تومور معمولاً فقط در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شود.

اگر سرطان قبلاً به شکم گسترش یافته باشد، شانس بهبودی ضعیف است. در مرحله آخر، سرطان تخمدان اغلب کل بدن را تحت تاثیر قرار داده است. اندام های خارج از حفره شکمی مانند کبد و ریه ها نیز حاوی متاستاز هستند. در این مرحله، میانگین امید به زندگی تنها 14 ماه است. در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان پیشرفته، این بیماری اغلب پس از اتمام درمان عود می کند.

به طور کلی، سرطان تخمدان بدترین پیش آگهی را در بین تمام سرطان های زنانه دارد.

درمان سرطان تخمدان چیست؟

درمان سرطان تخمدان شامل دو روش اصلی است: جراحی و شیمی درمانی. در بیشتر موارد، پزشک بیمار را با ترکیبی از هر دو درمان می کند. اینکه کدام روش درمانی استفاده می شود به مرحله تومور بستگی دارد.

عمل جراحي

این عمل همچنین اهداف تشخیصی را انجام می دهد. پزشک این فرصت را دارد که کل حفره شکمی را برای متاستاز جستجو کند. برای مثال، اگر غدد لنفاوی به طور آشکار بزرگ شده باشد، معمولاً برای بررسی بیشتر از بافت نمونه برداری می کند.

شیمی درمانی

عمل معمولاً با شیمی درمانی دنبال می شود. هدف از این درمان، جلوگیری از رشد بیشتر کانون‌های توموری است که ممکن است برداشته نشده یا به طور کامل برداشته نشده باشند. داروها (سیتواستاتیک) یا کل بدن را تحت تأثیر قرار می دهند یا می توانند به طور خاص به حفره شکم منتقل شوند. آنها سلول های سرطانی را از بین می برند. موثرترین داروها در برابر سرطان تخمدان، داروهای حاوی پلاتین مانند کربوپلاتین است که در ترکیب با سایر عوامل مانند پاکلیتاکسل تجویز می شود.

داروهای دیگری نیز وجود دارند که به طور خاص با ویژگی های خاصی از تومور تداخل می کنند تا به عملکرد شیمی درمانی کمک کنند. برای مثال، موادی که تشکیل رگ‌های خونی جدید را سرکوب می‌کنند، اکسیژن و مواد مغذی را به تومور بدتر می‌کنند و در نتیجه رشد آن را کاهش می‌دهند.

اگر تومور روی تخمدان خیلی زود تشخیص داده شود، ممکن است شیمی درمانی لازم نباشد.

چه چیزی باعث ایجاد سرطان تخمدان می شود؟

تقریباً مانند هر نوع سرطان، سرطان تخمدان از سلول هایی که به طور غیرقابل کنترلی رشد می کنند ایجاد می شود. در این مورد، سلول های بافتی تخمدان ها هستند. در مرحله بعد، تومور متاستازهایی را تشکیل می دهد که به بافت اطراف مانند حفره شکمی گسترش می یابد. علت انحطاط سلول ها به طور دقیق مشخص نیست. با این حال، به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی نقش دارند، زیرا سرطان تخمدان در خانواده‌ها دیده می‌شود و برخی تغییرات ژنتیکی (جهش) در زنان مبتلا به سرطان بیشتر رخ می‌دهد.

علاوه بر این، تعداد سیکل های قاعدگی زنان در ایجاد این بیماری نقش دارد. زنانی که اولین قاعدگی دیررس دارند و یائسگی زودرس شروع شده است، بنابراین کمتر احتمال دارد که به تومور تخمدان مبتلا شوند. این همچنین در مورد زنانی که یک یا چند بار باردار بوده اند یا به طور مداوم در مدت زمان طولانی تری از پیشگیری از بارداری هورمونی استفاده کرده اند نیز صدق می کند.

عوامل ژنتیکی و محیطی

زنانی که بستگان درجه یک آنها سرطان سینه یا تخمدان داشته اند در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. تأثیرات مضر محیطی و رژیم غذایی ناسالم نیز ممکن است نقش داشته باشند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اضافه وزن (چاقی) خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

سرطان تخمدان چگونه تشخیص داده می شود؟

اولین نشانه تومور تخمدان با لمس دیواره شکم و اندام های تناسلی زنانه است. این معمولا با معاینه اولتراسوند (سونوگرافی) از ناحیه شکم و واژن انجام می شود. این اطلاعات در مورد اندازه، محل و وضعیت تومورهای سرطانی ارائه می دهد. شاید بتوان از قبل خوش خیم یا بدخیم بودن تومور را ارزیابی کرد.

میزان گسترش بیماری را می توان با کمک توموگرافی کامپیوتری یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (CT/MRI) تعیین کرد. این روش ها به تشخیص متاستاز در قفسه سینه یا حفره شکمی کمک می کند.

اگر این ظن وجود داشته باشد که تومور قبلاً مثانه یا رکتوم را تحت تأثیر قرار داده است، سیستوسکوپی یا رکتوسکوپی اطلاعاتی را ارائه می دهد.

تشخیص قطعی تنها پس از بررسی نمونه بافتی (بیوپسی) امکان پذیر است که پزشک ابتدا آن را با جراحی برمی دارد.

برای سرطان تخمدان، از نظر قانونی غربالگری لازم برای پیشگیری وجود ندارد. معاینات منظم زنان و سونوگرافی واژینال به عنوان بخشی از غربالگری سرطان ممکن است به تشخیص سرطان در مراحل اولیه کمک کند. همچنین مورد بحث این است که آیا آزمایش خون همراه با اولتراسوند به یک روش استاندارد برای ارائه نشانه های اولیه سرطان تخمدان تبدیل می شود یا خیر.